چکیده:
توسعه علمی به معنی رشد همراه با تغییر نگرشها و تحول در نهادهای اجتماعی برای بهرهبرداری و نوآوریهای بیشتر، نیازمند ترویج علم است و تحقق اهداف ترویج علم یا بازتاب اندیشههای علمی قابل درک برای همگان مستلزم برنامهریزی متناسب با خصایص جامعه است. در حوزه برنامهریزی، شیوههای گوناگونی شکل گرفته که گونهای از آن، برنامهریزی مشارکتی است که در سالهای اخیر مورد توجه بسیاری از کشورها قرار گرفته و در این نوع از برنامهریزی سعی شده که امکان مشارکت عمومی در سطوح گوناگون برنامهریزی و تصمیمسازی برای اعضای جامعه هدف فراهم شود. این مقاله توصیفی- تحلیلی با بهرهگیری از منابع موجود درصدد ارائه مدل پنداشتی برنامهریزی در ترویج علم است و به نظر میرسد برنامهریزی مشارکتی با ماهیت و کارکرد ترویج علم در ایران تناسب و سنخیت بیشتری دارد.
Scientific development meaning growth along with changing attitudesand evolution in social institutions for more utilization andinnovations requires popularization of science and realization ofpopularization of science goals or reflection of scientific thoughtswhich are understandable to the public requires planning according tothe characteristics of a certain society. In the field of planning,different methods have been developed. One of them is collaborativeplanning which has been considered by many countries in recentyears. This type of planning tries to provide the members of the targetcommunity with the possibility of public participation in differentlevels of planning and decision making. This descriptive-analyticresearch uses available resources to provide a conceptual model ofplanning for popularization of science. It seems that collaborativeplanning is better suited and more compatible with the nature andfunctions of science popularization in Iran.
خلاصه ماشینی:
در حوزه برنامه ريزي، شيوه هاي گوناگوني شکل گرفته که گونه اي از آن ، برنامه ريزي مشارکتي است که در سال هاي اخير مورد توجه بسياري از کشورها قرار گرفته و در اين نوع از برنامه ريزي سعي شده که امکان مشارکت عمومي در سطوح گوناگون برنامه ريزي و تصميم سازي براي اعضاي جامعه هدف فراهم شود.
برنامه ريزي فرايندي است که ميتواند آزادانه ارزش هاي اجتماعي جامعه را زير سوال ببرد و با تکيه بر فرايند مباحثه متقابل با مردم ، تصميم گيران و مسئولان اجرايي جامعه ، بستر مناسبي را براي دگرگونيهاي اجتماعي به شکلي اجرايي فراهم کند.
در اين تحقيق با مروري بر مفاهيم برنامه ريزي، مشارکت و برنامه ريزي مشارکتي در حوزه ترويج علم سعي ميشود به اين سوال پاسخ دهد که چه نوع برنامه ريزي براي ترويج علم در ايران مناسب است ؟ چارچوب نظري تحقيق ارتقــاء وضــعيت شــهروندان از طريــق آمــوزش و تربيــت شــهروندان مســئول اســت تــا بتواننـد بـا آزادي و دموکراسـي کـه در اختيارشــان قــرار مـيگيــرد سرنوشــت خودشـان را بـه سـمت بهينـه اي رهنمـون کننـد.
برنامه ريزي اجتماعي ٣، فرايند هدايت و جهت گيري و ايجاد نظم و هماهنگي در برنامه هايي است که جنبه رشد و تعالي انساني دارد و موجبات بهزيستي انسان را فراهم ميآورد اين برنامه ها عمدتا در حوزه هاي فرهنگي، آموزشي، بهداشتي، مسکن و تفريحات است (سايت کيميا فکربزرگ ، ١٣٩٨).
از جمله انديشمنداني که اين مفهوم را مورد بررسي قرارد داده ، آنتوني گيدنز است ؛ بر اساس ديدگاه وي، ادغام اجتماعي در مفهوم عام به مقوله شهروندي اشاره دارد؛ به حقوق مدني و سياسي و تعهداتي که همه اعضاي يک جامعه بايد نه تنها به طور رسمي بلکه به عنوان يکي از واقعيت هاي زندگي داشته باشند.