محدودۀ آزادی بیان از دیدگاه قرآن و پیوند آن با ارتداد مقاله

چکیده:

آزادی بیان، از آزادی‌های سیاسی مدنی انسان به شمار می‌رود که از بدو خلقت انسان با وی بوده و قرآن، میثاق‌های بین‌المللی و اعلامیه جهانی حقوق بشر، آن را به رسمیت می‌شناسد. در اسلام و حتی در جوامع غیر اسلامی آزادی بیان به طور مطلق نیست؛ بلکه همراه با قوانین و قواعدی است که موجب محدودشدن این آزادی می‌شود. از محدوده‌های آزادی بیان در اسلام، ارتداد و حکم آن است که از فروعات مسلم فقه اسلامی است. نیاز جامعه اسلامی به تبیین مفهوم آزادی بیان در عصر تکنولوژی و از طرفی وجود شبهات آزادی بیان و اعدام مرتد و برداشت‌های اشتباه اقشار مختلف به خصوص جوانان از این واژه موجب شده تا سمینار حاضر با روشی توصیفی تحلیلی به بررسی محدوده آزادی بیان از دیدگاه قرآن و پیوند آن با ارتداد بپردازد. نتایج نشان از آن دارد چنان‌‌چه فردی عقاید کفرآمیز خود را علیه حکومت اسلامی تبلیغ کند به حکم شارع مقدس مرتد است و مجازاتی مثل تعزیر، حبس یا قتل داده می‌شود. حکم ارتداد ناقض آزادی بیان نیست؛ بلکه با آزادی پیوندی اساسی دارد.

خلاصه ماشینی:

امروزه با توجه به پیشرفت سریع تکنولوژی و مدرن‌‌شدن جامعه، مباحثی چون آزادی انسان، حقوق بشر و آزادی بیان جای خویش را در زندگی انسان باز کرده که از سویی بر اثر ناآگاهی برداشت‌هایی نادرست از این مضامین شده است و از دیگر سو، ارتداد از محدودیت‌های اسلام برای مسلمانان محسوب می‌شود و بر طبق فقه اسلامی، انسان مرتد محکوم به مرگ است. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی آزادی بیان، محدوده و ارتباط آن با ارتداد پرداخته و پاسخگوی سؤالات ذیل خواهد بود: ـ محدودۀ آزادی بیان در قرآن چیست و پیوند آن با ارتداد چگونه است؟ ـ آیا کشتن مرتد در واقع نقض آزادی بیان محسوب می‌شود؟ پیشینۀ تحقیق به دلیل اهمیت مبحث آزادی بیان نویسندگان و مؤلفان زیادی در این موضوع دست به نگارش زده‌اند که برخی به قرار ذیل است: الف) مقالات: - شهباز، قدرت، نظریۀ مجازات تعزیری برای جرم ارتداد با رویکرد به قرآن و سنت، نشریه رهنمون، 3/1388. در اندیشۀ اسلامی تکریم انسان که در آیات متعدد قرآن و روایات مأثوره بدان اشاره شده، مفهوم بسیار لطیف و در عین حال گسترده‌ای دارد که همۀ ارزش‌ها و خوبی‌ها و کمالات انسانی از جمله آزادی را در خود جای داده است. بنابراین می‌توان گفت انسان در زندگی خویش آزاد به بیان است و باید برای این بیان از قرآن الگو بگیرد و برای خود قول احسن را انتخاب کند. جدال احسن در آیات قرآن کریم اصل آزادی بیان به رسمیت شناخته شده و آیاتی چند بر این امر دلالت دارد.

کلیدواژه ها:

قرآن ، ارتداد ، آزادی بیان ، مصادیق آزادی ، اصول آزادی