چکیده:
یکی از مباحث محوری در حوزۀ جغرافیای نظامی، قابلیت دفاع از سرزمین و حفظ تمامیت ارضی کشور در زمان بروز بحران یا جنگ است. تاریخ کشور نشان میدهد که همواره باید شرایط دفاعی کشور را رصد کرد و در مقابل بحرانهای منطقهای و جهانی آمادگی دفاع از خاک کشور را داشت. استان کردستان از جمله مناطقی است که در طول چهل سال گذشته دستخوش بحرانهای مختلفی بوده است و احزاب و گروهکهای تروریستی ضد انقلاب اسلامی سعی کردهاند با شیوههای مختلفی از جمله جنگ نرم، حملات چریکی، اختلافافکنی بین طوایف کردزبان و سایر موارد این استان را به منطقهای پرتنش تبدیل نمایند. در این راستا، این پژوهش با هدف شناسایی مهمترین چالشها و فرصتهای استان کردستان درصدد ارائه راهبردهای مقتضی است تا با طبقهبندی آنها، از چالشهای منطقه در حوزه دفاعی- امنیتی کاسته شود. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی و از لحاظ هدف کاربردی-توسعهای میباشد. دادهها بهصورت کتابخانهای (اسناد و مدارک) گردآوری شده است. یافتههای پژوهش بر اساس SWOT و QSPM حاکی از آن است که استان کردستان دارای موقعیتی تهاجمی است. موقعیت تهاجمی به معنای وضعیت مطلوب منطقه و تسلط نقاط قوت و فرصت بر چالشهای آن است؛ یعنی میتوان با استفاده از قابلیتهای فراوان استان کردستان چالشهای موجود را برطرف کرد. در انتهای این پژوهش، راهبردها و راهکارهایی بر مبنای وضعیت موجود منطقه برای از بین بردن چالشهای کنونی ارائه شده است.
One of the main issues in the field of military geography is the ability to defend the homeland and maintain territorial integrity in times of crisis or war. The history of the country shows that it must always observe the defensive conditions of the country and prepare itself for defense of the country in the face of regional and global crises. Kurdistan province is one of the areas that has witnessed various crises over the past 40 years, and the counterrevolutionary terrorist parties and groups have tried to use various methods, including soft war, guerrilla attacks, running disputes among Kurdish tribes and so on, to turn the province into a tense region. In this regard, this research aims to identify the most important challenges and opportunities in Kurdistan province, provide appropriate strategies, and classify them to reduce the region's challenges in defense- security field. In this descriptive- analytic research in method and applied-developmental research in purpose, data collected in a library and via documents. Findings based on SWOT and QSPM indicate that Kurdistan province has offensive positioning. It means the desirable situation of the region and the domination of the power and opportunity points on its challenges. By utilizing the abundant abilities of the Kurdistan, it eliminates existing challenges. At the end of this research, strategies and solutions based on the status quo of the region are presented to eliminate the current challenges
خلاصه ماشینی:
استان کردستان از جمله مناطقي اسـت کـه در طول چهل سال گذشته دستخوش بحران هاي مختلفي بوده است و احـزاب و گروهـک هـاي تروريسـتي ضـد انقلاب اسلامي سعي کرده اند با شيوه هاي مختلفي از جمله جنگ نرم ، حملات چريکي، اختلاف افکني بين طوايف کردزبان و ساير موارد اين استان را به منطقه اي پرتنش تبـديل نماينـد.
در امتيازدهي به مدل SWOT و همچنين QSPM از روش ميداني استفاده شد؛ بدين صورت که ١٥ نفر از متخصصـان در حـوزة جغرافيـا و علـوم سياسـي کـه از آگاهي و دانش لازم در زمينۀ مسائل کردستان برخوردار بودند، به صورت غيرتصـادفي-هدفمنـد گزينش شدند و ضريب هاي ما بين ٠,٠١ تا ٠,٠٩ را بـا توجـه بـه اهميـت هـر مؤلفـه در مـدل SWOT اختصاص داده اند که علاوه بر شناسايي درجۀ اهميت هر کدام از چالش ها و فرصت هـا، موقعيت منطقه نيز بر اساس طيف هاي چهارگانه (تدافعي، محافظـه کارانـه ، رقـابتي و تهـاجمي) مشخص شد که در نهايت با تحليل وضعيت موجود، راهبردهاي مقتضي استخراج شـده اسـت و بـه همـان ترتيـب مـدل SWOT، اختصـاص ضـريب بـراي هـر کـدام از راهبردهـا در جهـت اولويت بندي آنان انجام گرفت .