خلاصه ماشینی:
"اگرچه در دوره حاکمیت تزاری،دولت امارات بخارا بهعنوان دولت اسلامی و یک مرکز فرهنگی دینی فعالیت میکرد ولی اسلام ایدئولوژی رسمی نظام محسوب نمیشد و هر چند قضاوت اسلامی و دار الفتوی وجود داشت و حکومت تزاری مانند دورهء حکومت شوروی به دینزدایی مردم حساسیت نداشت ولی مقنیان و امرا را زیر نظر داشتند و فتواها و قضاوتها با مشورت روسیهء تزاری بود.
با به استقلال رسیدن،خلأ معنوی شدیدی پس از 74 سال دینزدایی احساس میشد که هر دینی میتوانست لااقل بهطور موقت این خلأ را پر کند لذا اوج پذیرش و هجوم مردم برای قبول دین اسلام در اوایل دههء 90 بود که فکر میکردیم ظرف دو سه سال یک نظام اسلامی در آسیای میانه پدید میآید ولی دشمنان بیکار ننشستند.
موضوع مهمی که بعد از به استقلال رسیدن تاجیکستان پدید آمد و تا الان ادامه دارد این است که همچون بقیهء کشورهای تازه استقلال یافته،میدان تاخت و تاز ادیان و مذاهب منحرف ساختگی شده است که عمدتا از طرف کشورهای غربی هدایت میشوند.
یعنی مردم را که حکومت شوروی نتوانست از دینشان جدا کند،اینها ظرف چندسال بعضی از همین مردم را از اسلام جدا کردهاند شاید برای شما جالب باشد که بدانید بهاییهای فراری از ایران باتوجه به فارسی بودن زبان تاجیکها به آنجا آمدهاند و سعی در جذب قشر تحصیلکرده همچون اساتید دانشگاه و دانشجویان،بازیگران و هنرمندان دارند.
البته با رشد روابط جمهوری اسلامی ایران با تاجیکستان و فعال شدن مرکز رایزن فرهنگی ایران،فیلمهای ایرانی هم بهطور رسمی از تلویزیون آنجا پخش میشود.
ایران در آسیای میانه بهعنوان یک کشور در حال توسعه که مقابل آمریکا،ایستاده است شناخته میشود ولی نسبت به دیگر اهداف انقلاب،شناختی پدید نیامده است."