چکیده:
این مطالعه به بررسی حق بر شنیده شدن کودکان که در ماده 12 کنوانسیون حقوق کودک 1989 مورد اشاره واقع شده است و همچنین جایگاه آن در فرآیند دادرسی کیفری ایران می پردازد. این حق در کنار حقوق دیگر از قبیل عدم تبعیض، رشد، بقا، زندگی، منافع عالیه، دسترسی آزاد به اطلاعات و آزادی بیان به عنوان حقوق بنیادین و اصلی کودکان شناخته می شوند. این حق برای اولین بار در کنوانسیون حقوق کودک 1989 میلادی مورد توجه قرار گرفت و در اسناد بین المللی قبل از این کنوانسیون که راجع به حقوق کودک بود مغفول مانده بود. شناسایی این حق بسیار مفید است چرا که کودکان به عنوان موجودی فعال و موضوع تصمیم گیری ها شناخته می شوند و نظرات آنان از سوی مقامات ذیصلاح شنیده می شود. با شناسایی این حق، دیدگاه سنتی که مبنی بر این بود کودکان شخصیتی غیر مستقل و وابسته به بزرگسالان دارند تعدیل یافته و متعاقب آن حق مشارکت فعال در تصمیم گیری ها به کودکان داده می شود. در قوانین داخلی کشور ما این حق در بند 8 ماده 2 آیین نامه اجرایی ماده 6 قانون حمایت از اطفال و نوجوانان 1399 مورد اشاره واقع شده است. از آنجایی که قلمرو این حق وسیع است و در هر مرحله از مراحل دادرسی کیفری جلوه ای خاص به خود می گیرد، باید با دقت در مقررات پی برد تا چه اندازه کودکان در فرآیند دادرسی کیفری از این حق بهره مند هستند.
This study examines the right of children to be heard, which is enshrined in Article 12 of the 1989 Convention on the Rights of the Child, as well as its place in the Iranian criminal proceedings. This right, along with other rights such as non-discrimination, growth, survival, life, highest interests, free access to information and freedom of expression, are recognized as fundamental rights of children. This right was first enshrined in the 1989 Convention on the Rights of the Child and was neglected in international instruments prior to this Convention on the Rights of the Child. Recognizing this right is very useful because children are recognized as active beings and the subject of decisions and their opinions are heard by the competent authorities. With the recognition of this right, the traditional view that children have an independent and dependent personality on adults is modified, and consequently children are given the right to actively participate in decisions. In the domestic laws of our country, this right is mentioned in paragraph 8 of Article 2 of the Executive Regulations of Article 6 of the Law on the Protection of Children and Adolescents of 1399. Since the scope of this right is wide and takes on a special effect at every stage of the criminal proceedings, it must be carefully understood in the regulations to what extent children enjoy this right in the criminal proceedings.
خلاصه ماشینی:
با توجه به مطالب فوق پرسش هاي مهم و قابل مطالعه اي مطرح مي شود: با وجود حق آزادي بيان چه لزومي بر شناسايي حق بر شنيده شدن بود؟ حق بر شنيده شدن کودکان چه تفـاوتي بـا ديگـر اصول و حقوق دارد؟ حق بر شنيده شدن مختص کودکان است يا بزرگسـالان نيـز از آن بهـره مـي برند؟ در حقوق داخلي ايران بالاخص در فرآينـد دادرسـي کيفـري تـا چـه انـدازه ايـن حـق مـورد شناسايي واقع شده است ؟ بررسي پيشينه تحقيق در اين خصوص نشان از اين دارد که در مطالعـات داخلـي حـق بـر شـنيده شدن کودکان و همچنين جايگاه آن در فرآيند دادرسي کيفري مورد مطالعه قرار نگرفته اسـت و از اين حيث موضوع اين مطالعه جديد و به روز است .
لکن تحقيقي که در ارتباط با موضوع اين مطالعه صورت گرفته -است تحت عنوان « مطالعه تطبيقي حق مشـارکت کودکـان در دعـواي حضـانت بـا تأکيد بر کنوانسيون حقوق کودک» است که مشارکت کودکان در دعـواي حضـانت را بررسـي مـي کند، در کنار اين تحقيق ، مطالعه ديگري تحت عنوان « ارائه ديدگاه ها، نگرانـي هـا و مشـارکت در فرآيند کيفري به مثابه حق شنيده شدن کودکان بزه ديده : بـا رويکـردي تطبيقـي بـه اسـناد بـين المللي و سامانه حقوقي ايران » وجود دارد که حق بـر شـنيده شـدن کودکـان در فرآينـد دادرسـي کيفري را به طور اخص در مورد بزه ديدگان بررسي کرده است .