چکیده:
برخی از واژگان قرآنی، مانند شک، زعم، ظن، مریة، ریب و... علی‌رغم قرابت معنایی، دارای ابعاد متفاوتی هستند و گاهی اوقات مترجمان را در ترجمه با خطا مواجه می‌کنند. یکی از روش‌های مناسب برای رسیدن به معنای دقیق کلمات قرآن، استفاده از روش معناشناسی است. شناخت معنای درست واژه‌هامنجر به ارائه ترجمه‌ای مناسب می‌شود. یکی از روش‌های ایزوتسو در معناشناسی، بررسی میدان معنایی است. این مقاله با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی، برمبنای نظریة ایزوتسو تلاش دارد میدان معنایی واژه «زعم» را واکاوی کند. ابتداپژوهشگران برای بررسی تطوّر معنایی طبق نظریة ایزوتسو، سراغ اشعار جاهلی رفته‌اند. سپس با تعیین واژه‌های کانونی، کلیدی و فرعی، روابط معنایی این میدان را مشخّص کرده و توزیع تکرار واژة «زعم» و مشتقّات آن را در سوره‌های مکّی و مدنی مورد بررسی قرار داده‌اند. پس از انجام پژوهش مشخّص شد بعد از نزول قرآن، بُعد بطلان در آحاد معنایی واژة زعم پررنگ‌تر شده، معنای صحیح آن، گمانِ باطل است و ذکر واژة «باطل»، تأثیر زیادی در ترجمه دارد. این بُعد معنایی با توجّه به تکرار بیشتر مشتقّات «زعم» در سور مکّی به‌دلیل گره خوردن محتوا با اصول دین، در مقایسه با سور مدنی که محتوای آن‌ها غالباً احکام، امور اجتماعی و... است، قابل توجیه می‌باشد.
Some Quranic words such as doubt, assumption, guess, incertitude, misgiving, etc., despite semantic similarities, have different connotative dimensions and sometimes translators make errors in the act of translation. One of the appropriate ways to reach the exact meaning of the words of the Qur'an is to use the method of semantics, through which understanding the true meaning of words leads to a proper translation. One of Toshihiko Izutsu's methods in semantics is to study the semantic field. Using a descriptive-analytical method, based on Izutsu’s theory, this article tries to explore the semantic field of the word assumption. First, the poetry of Jahiliyyah (Age of ignorance) has been examined based on the semantic evolution of Izutsu's theory. Then, by determining the focal, key and sub-words, the semantic relations of this field and the distribution of the repetition of the word "Za'm" and its derivatives in the Meccan and Medinan Surahs have been examined. The findings of this study show that after the revelation of the Qur'an, the connotative dimension of invalidity and falsehood in the semantic units of the word Za'm has become more prominent; its correct meaning equals false assumption, and mentioning the word "false" has a great effect on the translated text. This semantic dimension can be justified by considering the repetition of most derivatives of "Za'm" in Meccan Surahs Makki due to the connection of the content with the principles of religion, in comparison with Medinan Surahs, the content of which often relates to rulings, social affairs, etc.
خلاصه ماشینی:
سپس با تعيين واژه هاي کانوني، کليدي و فرعي، روابط معنايي اين ميدان را مشخص کرده و توزيع تکرار واژٔە «زعم » و مشتقات آن را در سوره هاي مکي و مدني مورد بررسي قرار داده اند.
بايد توجه داشت کاربردهاي قرآني نشان ميدهد فقط معناي «اعتقاد غيرمطابق واقع » براي «زعم » کاربرد دارد؛ بنابراين واژه دچار تطور معنايي شده و «اعتقاد مطابق واقع » از معاني آن حذف گرديده است ؛ پس زعم = اعتقاد + خلاف واقع .
البته از بررسي سه آيه داراي ميدان معنايي «زعم » که در سوره هاي مدني وجود دارند نيز گمان باطل براي نشان دادن ايمان منافقان به قرآن ، دوستي انحصاري يهود با خداوند و اعتقاد کفار به عدم برانگيختگي پس از مرگ آمده است که همانا مفاهيمي از جنس اصول دين هستند.
٥. روابط معنايي در ميدان معنايي «زعم » همان گونه در بخش مباني نظري بيان شد، ايزوتسو هفت روش را براي تعيين معناي يک واژه در قرآن مشخص ميکند؛ يعني واژه هايي در يک بافت واحد ميآيند و بدين طريق ميان آن ها ارتباط معنايي ايجاد ميشود.
با وجود واژٔە «کنتم » در ميدان معنايي «زعم » ميتوان گفت اين کلمه از نوعي است که در ترجمۀ آيات به مدد مترجم ميآيد؛ يعني براساس نظريۀ ايزوتسو به خاطر تکرار کم و کمک به معناي ساير واژگان بايد آن را کلمۀ فرعي فرض کرد.
کلیدواژه ها:
قرآن
،
معناشناسی
،
ایزوتسو
،
زعم
،
گمان باطل
Za'm
،
False assumption
،
Quran
،
Izutsu
،
semantics
کلید واژه های ماشینی:
زعم
،
قرآن
،
ایزوتسو
،
واژه
،
مشتقات
،
معناشناسی
،
شک
،
گمان باطل
،
دین
،
شرک
(
, 
, 
)
