چکیده:
دین، مذهب، جنسیت، قومیت، سن، شغل، محیط و شرایط اجتماعی و اقتصادی و بویژه تحصیلات و فرهنگ با شخصیت افراد و نهایتا تیپها نوعی پیوند دارد و همین موارد از عوامل ایجاد تیپهای شخصیتی در جوامع میباشند.
این پژوهش به شیوه توصیفی تحلیلی بوده و دادهها با استفاده از روش تحلیل محتوا با ابزار کتابخانهای به منظور شناخت شخصیتی قهرمانان رمان «قلتشن دیوان» اثر جمالزاده و تطابق آنها با واقعیتهای اجتماعی و فرهنگی و یا تاریخی معاصر بررسی شده است، در این راستا نخست تیپهای شخصیتی رمان و ویژگیهای خلقی و خلقی هریک از تیپها مشخص شده است، سپس با توجه به زندگی نامه مولف، شرایط زمانی جامعه وی و هدفش از داستان، رابطة مولفههای مطروحه، با تیپهای پرداخته شده در داستان، بررسی شده است.
با کاوش و کنکاش تیپها و شخصیتهای رمان «قلتشن دیوان» و نظر به فرهنگ و رسوم زمانهی نویسنده و وقوع داستان در مییابیم که جمالزاده در داستانها و رمانهای خود تیپهایی را وارد میکند که نمونههایی نوعی و آشکار از خلق و خوی ایرانیاند. او با شناخت کامل و کافی طبقات و گروههای اجتماعی، به شخصیت پردازی داستانهایش مبادرت کرده است. اشخاص داستانهای جمالزاده درگیر مشکلات زندگیاند و اغلب ناتوان از یافتن راه حل صحیح میباشند. خواننده یا با آنها احساس همدردی میکند و یا به شدت از آنها بیزار میشود.
جمالزاده با هدف انتقاد اجتماعی و اصلاح رفتارها و خصلتها، به تیپهای عام و سادهی اجتماعی پرداخته است که اغلب بازاری، معلم و یا روحانی آخوند و تا حدودی انتظامی هستند و شخصیتها از جمله تیپهای آشنای اجتماعی پیرامون هستند که به سهولت برای تمامی خوانندگان، شناخته شده و یا قابل شناسایی میباشند و اینکه جریان داستان، برخورد و تقابل دو شخصیت متضاد و متناقض با یکدیگر از منظر فرهنگ و اخلاق و اعتقاد و تعهدات با توجه به شرایط روزگار و مقتضیات زمانه میباشد.
خلاصه ماشینی:
روش اجرای تحقیق نیز به شیوه توصیفی تحلیلی است و دادهها با استفاده از روش تحلیل محتوا با ابزار کتابخانهای بررسی شده است 1-4-پیشینۀ تحقیق ازجمله كتابهايي كه در پيشينه پژوهش در حوزه تیپ و شخصیت اطلاعات گستردهای به دست دادهاند و مورد استفاده این پژوهش قرار ميگيرند میتوان به کتب زیر اشاره کرد: ریختشناسی قصۀ پریان روسی، ولادیمیر پراپ (1368)؛ رمان به روایت رمان نویسان، میریام آلوت (1371) ؛ درسهایی در باره داستان نویسی، لئونارد بیشاب (1374)؛ شخصیت و شخصیتپردازی در داستان معاصر، حمید عبدالهیان (1381)؛ جنبههای رمان، ام ال فورستر(1376) هنر داستاننویسی: ابراهیم یونسی، (1384) در مورد جمالزاده و آثارش نیز پژوهشهاي بسياري انجام شده است كه بيشتر آنها مربوط به مطالعات فرهنگي و مردم، نقش طنز و آيروني، نقش زنان در آثار جمالزاده و شماري تحقيقات تطبيقي وجود دارد.
{مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} جدول 8: نتيجه آزمون t مقدار tمشاهده شده درجدول، برابر با (89/4-) است و از مقدار بحراني بزرگتر است، پس فرض صفر رد مي گردد، يعني در اين پژوهش با اطمينان %99 درصد مي توان این گونه نتیجه گیری کرد: ميزان رشد خلاقيت (از نظر مؤلفه سيالي) در دانش آموزانی که دوره پیش دبستانی را گذرانده اند، به طور معناداري بالاتر از دانش آموزانی است که این دوره را نگذرانده اند.
{مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} جدول 10: نتيجه آزمون t مربوط به مولفه بسط طبق نتایج جدول، ميزان t مشاهده شده برابر با(47/12-) است که از مقدار بحراني بزرگتر بوده، لذا فرض صفــر رد مي شود، يعني در اين پژوهش با اطمينان %99 درصـد مي توان گفت: ميزان رشد خلاقيت (از نظر مؤلفه بسط) در دانش آموزانی که دوره پیش دبستانی را گذرانده اند، به طور معناداري بالاتر از دانش آموزانی است که این دوره را نگذرانده اند.