چکیده:
شناخت و بررسی زمینه های تاریخی بیداری مردم یمن و ارائه مصادیقِ مقاومت ملت یمن علاوه بر اینکه از نظر پژوهشی بدیع و نو است، در اینجا به صورت مسئله اصلی مقاله مورد توجه قرار گرفته است.(مسئله) هدف پژوهش شناسایی مصادیق تاریخی بیداری و مقاومت ملت یمن در طول تاریخ سیاسی- اجتماعی است. در این راستا سوال پژوهش به این صورت طرح شده؛ که مصادیق تاریخی بیداری و مقاومت یمن چه تأثیری بر تحولات کنونی یمن داشته است؟(سؤال) روش تحقیق از جهت هدف بنیادی و از نوع کیفی و با روش توصیفی– تحلیل تاریخی انجام شده است. (روش) شیوه جمع آوری، فیش برداری از منابع کتابخانهای است. (ابزار جمع آوری داده ها) یافتههای مقاله حاکی از آن است که ملت یمن در حیات سیاسی خود تجربه مقاومت و بیداری را از صدر اسلام تاکنون داشته است. در این مقاله مصادیق تاریخی بیداری و مقاومت ملت یمن را بررسی کردیم. به صورت مختصر شامل: در صدر اسلام با پیشتازی در پذیرش اسلام، مشارکت در دفع فتنه علیه پیامبر، اعلام مخالفت با سقیفه بنی ساعده، حضور در گستره جغرافیایی جهان اسلام، قرابت شیعیان زیدیه با تشیع دوازده امامی، دفاع از امام حسن و امام حسین، عدم پذیرش خلافت عباسی، قیام یحیی بن حسین و تشکیل دولت زیدی، قیام علیه صلیحیان اسماعیلی، درعصر حاضر قیام علیه علی عبدالله صالح اهم آنها است(یافته ها).
Recognizing and examining the historical contexts of the Yemeni people's awakening and presenting examples of the Yemeni nation's resistance, in addition to being innovative and new in terms of research, has been considered as the main issue of the article here. The resistance of the Yemeni nation has been socio-political throughout history. In this regard, the research question is designed as follows; What effect have the historical examples of the Yemeni Awakening and Resistance had on the current developments in Yemen? (Method) The method of collection is to take notes from library resources. (Data collection tool) The findings of the article indicate that the Yemeni nation has experienced resistance and awakening in its political life since the beginning of Islam. In this article, we examined the historical examples of the awakening and resistance of the Yemeni people. In short, in the beginning of Islam, by leading the way in accepting Islam, participating in repelling sedition against the Prophet, declaring opposition to Saqifa Bani Sa'deh, being present in the geographical area of the Islamic world, the closeness of Zaydi Shiites to the Twelver Shiites, defending Imam Hassan and Imam Hussein Attending the Tawabin uprising, not accepting the Abbasid caliphate, the uprising of Yahya bin Hussein and the formation of the Zaidi government in 288 AH, the uprising of the Ismaili righteous(Findings).
خلاصه ماشینی:
به صورت مختصر شــامل : در صدر اســلام با پيشــتازي در پذيرش اســلام ، مشــارکت در دفع فتنه عليه پيامبر، اعلام مخالفت با سقيفه بني ســاعده ، حضور در گستره جغرافيايي جهان اسلام، قرابت شيعيان زيديه با تشيع دوازده امامي، دفاع از امام حســن و امام حســين ، حضور در قيام توابين ، عدم پذيرش خلافت عباســي، قيام يحيي بن حســين و تشکيل دولت زيدي در ســال ۲۸۸ ق، قيام صليحيان اسماعيلي، در عصر حاضر قيام عليه علي عبدالله صالح و تشــکيل دولت انصار الله يمن به رهبري سيد عبدالملک الحوثي از اهم آنها بوده است .
در دوره معاصــر نيز، حکومت زيديان يمن تا کودتاي ۱۳۸۲ ق عبدالرحمن الآرياني يا انقلاب ۱۹۶۲ م در قرن معاصر ادامه داشــت که بايد گفت بزرگترين سلسله حکومتي از جنس مذهبي در اسلام بوده که به ۳ مرحله يا برش اساســي تقســيم ميگردد؛ اول، از تأســيس اولين دولت مستقل در يمن تا ســلطه اسماعيليان صليحي که با کشته شــدن امام ابوالفتح ديلمي ملقب به الناصر لدين الله در ســال ۴۴۴ ق به دست اســماعيليان و به دنبال آن انزواي نود ساله سياسي زيديه در يمن پديد ميآيد.
پس از يک دوره اشــغال يمن به وسيله ء حکومت عثماني و عدم امکان تحرک امامان زيديه در سال ۹۷۷ ق، ّ امام منصور بالله قاســم بن محمد بن علي از نوادگان هادي يحيي بن حسين ، امامت زيديه را به دســت گرفت و با عثمانيها وارد مبارزه جدي شــد و اين آغازي بود براي رهايي يمن و زيديه از ّ سيطرءه حکومت عثمانيها (فرمانيان، ۱۳۸۷:۹۹).