چکیده:
فراخوانی اشعار کهن در رمانهای معاصر فارسی، با توجه به سبک داستان و مکتب مورد نظر نویسنده، کارکردی متفاوت دارد؛ چنانکه در رمانهای پسامدرن فارسی از اشعار کهن فارسی برای ایجاد عدم انسجام، زمانپریشی و دگرگونی در شخصیتهای تاریخی استفاده شده است. با توجه به این نکته، هدف از پژوهش حاضر، بررسی کارکرد و نقش بازتاب اشعار کهن در رمان "مرد تشویش همیشه" از محمد ایوبی با روش اسنادی است. نتایج پژوهش نشان میدهد ایوبی با استفاده از این شگرد در رمان، چندصدایی ایجاد کرده و با به کار بردن اشعار خاصی از شاهنامه، شخصیتی درمانده و ناامید از فردوسی به تصویر کشیده است. همچنین استشهاد شخصیتهایی چون بیژن به شعر منوچهری و فردوسی به شعر حافظ و سعدی، نوعی زمانپریشی در داستان به دنبال داشته و جنبۀ داستانی بودن رمان برجسته شده است. همچنین ایوبی با انتخاب اشعار حاشیهای دربارۀ زندگی فردوسی، مسائل کم اهمیتتر از زندگی او را در تاریخ ادبی مهم جلوه داده است.
AbstractThe recitation of ancient poems in contemporary Persian novels has a different function according to the style of the story and the school of the author; As in postmodern Persian novels, ancient Persian poems have been used to create incoherence, timeliness and change in historical characters. According to this point, the purpose of the present study is to investigate the function and role of the reflection of ancient poems in the novel "The Man of Always Anxiety" by Mohammad Ayoubi by documentary method. The results of the research show that Ayoubi, using this technique in the novel, has created polyphony and by using certain poems from Shahnameh, he has portrayed a helpless and hopeless character of Ferdowsi. Also, the martyrdom of characters such as Bijan to the poetry of Manouchehri and Ferdowsi to the poetry of Hafez and Saadi, has led to a kind of aphorism in the story and the narrative aspect of the novel has been highlighted. Ayoubi has also highlighted issues less important than her life in literary history by selecting marginal poems about Ferdowsi's life.
خلاصه ماشینی:
2 اشعار کهن استفادهشده در رمان مرد تشویش همیشه نویسنده، در رمان یادشده، متناسب با موضوع خویش، از شعر کهن، بهویژه اشعار شاهنامه، برای بازنمایی رویدادهای زندگی فردوسی بهره برده و در مواردی بسیار نیز از شعر شاعران مشهور، همچون حافظ، مولوی، سعدی، و خیام، استفاده کرده است؛ برای استناد و رجوع آسانتر به این اشعار، در جدول زیر شعر، نام شاعر، و نوع استفاده از اشعار در رمان موردبررسی آورده شده است.
اشعار کهن بهکاررفته در رمان مرد تشویش همیشه شاعر اشعار استفادهشده در رمان نوع استفاده حافظ صوفی ار باده به اندازه خورد نوشش باد/ ورنه اندیشۀ این کار فراموشش باد غزل کامل آسمان بار امانت نتوانست کشید/ قرعة فال به نام من دیوانه زدند مصرع دوم بیت مولوی آه چه بیرنگ و نشان که منم/ کی ببینم مرا چنان که منم؟ غزل کامل این جهان کوه است و فعل ما ندا/ سوی ما آید نداها را صدا بیت سعدی دو صد گفته چون نیمکردار نیست مصرع خیام از رنجکشیدن آدمی حر گردد/ قطره چو کشد صدف در گردد رباعی ای دوست، بیا تا غم دنیا نخوریم/ وین یک دم عمر را غنیمت شمریم رباعی فردوسی شبی در برت گر برآسودمی/ سر فخر بر آسمان سودمی بیت مگر بهره گیرم از پند خویش/ براندیشم از مرگ فرزند خویش مرا بود نوبت برفت آن جوان/ ز دردش منم چون تنی بی روان دو بیت شبی چون شبه روی شسته به قیر/ نه بهرام پیدا نه کیوان نه تیر ...