چکیده:
بیان مسئله:
ارزیابی تحقق پذیری طرح های توسعه شهری در پژوهش های متعدد صورت گرفته، حاکی از عدم موفقیت آن ها بوده و ضرورت بازنگری و ریشه یابی علل عدم تحقق پذیری چنین طرح هایی را در برنامه ریزی شهری آشکار می سازد.
هدف پژوهش:
پژوهش حاضر به دنبال واکاوی و تحلیل عوامل موثر بر عدم تحقق پذیری طرح های جامع در شهرهای کوچک است که بدین منظور سه شهر کوچک استان گیلان به عنوان نمونه موردی انتخاب شدند.
روش پژوهش:
جهت حصول به هدف مورد نظر از روش تحقیق کیفی از نوع نظریه زمینه ای استفاده شد تا اطلاعات و نظرات موثق و قابل اطمینانی با استفاده از مصاحبه نیمه ساختارمند حاصل شود. بدین ترتیب جهت رسیدن به اشباع نظری، با 23 نفر از افراد مطلع و صاحب نظر در حوزه مدیریت شهری شهرهای کوچک مصاحبه صورت گرفت که هر مصاحبه حدود یک ساعت تا یک ساعت و سی دقیقه به طول انجامید. فرایند تحقیق به صورت رفت و برگشتی بوده است.
نتیجه گیری:
پس از تجزیه و تحلیل مصاحبه ها و کدگذاری ها، هفت محور اصلی برای علل عدم تحقق پذیری طرح جامع استخراج شد. این محورها عبارتند از: ضعف نظام مدیریتی، مشکلات نظام قانونی، مشکلات نظام اجرایی، مشکلات مالی، مشکلات ماهوی طرح، نبود مشارکت سازنده و مشکلات نظام فرایند تهیه طرح. در هر محور راه حل های متناسب با کدهای باز اولیه و فراوانی آن ها ارایه شده است. یافته های این پژوهش نشانگر این بود که مقوله های متفاوت در عدم تحقق پذیری طرح های جامع، ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند و به عبارتی دیگر به صورت زنجیره وار می توانند به یکدیگر متصل باشند و با اصلاح برخی موارد می توان به بهبود مقوله های دیگر نیز کمک نمود.
خلاصه ماشینی:
تضادهایی که بسیاری از آنها با تغییر رویۀ تهیۀ طرحهای شهری قابل پیشگیری و مدیریت است و تداوم آنها در چند دهۀ اخیر منجر به افزایش بیاعتمادی مردم به مدیران شهری و کاهش سطح مشارکت آنان در امور شهر و در نهایت باعث کاهش کیفیت زندگی و تأثیر منفی بر توسعۀ شهرهای کوچک میشود.
با توجه به مطالب فوق، سه شهر کوچک استان گیلان که دچار مشکلات متعددی در تحققپذیری بودند و اجرای طرحهای جامع در آنها موجب تنشهایی بین مردم و شهرداری شده بود؛ جهت مطالعۀ عمیق انتخاب شدند.
همچنین ارزیابی طرحها در شهرهای بزرگ و کلانشهرها صورت گرفته است؛ ولیکن در پژوهش حاضر، رویکرد کیفی و روش نظریۀ زمینهای و نمونهگیری گلولهبرفی جهت بررسی تحققپذیری طرحهای توسعۀ شهری در شهرهای کوچک استفاده شده است.
یافتههای پژوهش تحلیل مصاحبهها نشان میدهد عوامل مؤثر بر عدم تحققپذیری طرحهای جامع شهری در شهرهای کوچک را میتوان در قالب هفت زمینۀ موضوعی شامل: مشکلات نظام قانونی، مشکلات نظام اجرایی، مشکلات مالی، ضعف نظام مدیریتی، مشکلات ماهوی طرح، نبود مشارکت سازنده و مشکلات نظام فرایند تهیه طرح طبقهبندی و توصیف نمود.
در حالیکه در پژوهش حاضر، هفت محور اصلی و اساسی در عدم تحققپذیری طرحهای جامع در شهرهای کوچک شناسایی شده است که عبارتند از: ضعف نظام مدیریتی، مشکلات نظام قانونی، مشکلات نظام اجرایی، مشکلات مالی، مشکلات ماهوی طرح، نبود مشارکت سازنده و مشکلات نظام فرایند تهیۀ طرح.
Qualitative research method: Grounded theory.
A Critical Review of Grounded Theory Research in Urban Planning and Design.