خلاصه ماشینی:
"موسیقی نواحی ایران موسیقی مذهبی تعزیه:نمایشی موسیقایی نگاهی به تعزیه،با تأکید بر موسیقی آوازی 1-بخش موسیقی این نوشتار بر اساس گفتگوهایی با محمد رضا درویشی، جهانگیر نصری اشرفی،حاتم عسکری فراهانی و راویان تعزیه نظیر هاشم فیاض و محمد رضا اسحاقی(مازندران)شکل گرفته است.
» مسیر تکاملی تعزیه،از دوران آل بویه در قرن چهار آغاز میشود و طی هفت قرن،مراحل تکامل و امکانات نمایشی خود را باز مییابد بهرام بیضایی بر اساس متون و سفرناهمهای سیاحان اروپایی این روند را اینگونه تشریح میکند: «ابتدا تنها دستههایی بودهاند که بکندی از برابر تماشاگران میگذشتند و با سینه زدن و زنجیر زدن و کوبیدن سنج و نظایر آن،و حمل نشانهها و علمهایی که بیشباهت به افزارهای جنگی نبود و نیز همآوازی و همسرایی در خواند نوحه،ماجرای کربلا را به مردم یادآوری میکردند.
در واقع بزرگترین خوانندگان سدهی اخیر، تعزیهخوانهای برجستهای بودهاند،سید احمد خان، اقبال آذر و قلی خان شاهی،از جمله کسانی هستند که نمونههی آوازی آنان در صفحه ضبط شدهاند و برای ارتباط میان آواز در تعزیه و موسیقی ردیف دستگاهی مرجع ارزشمندی هستند.
در این مورد میتوان مثالهایی را ارائه کرد: مازندران: در میان انواع موسیقی مذهبی در مازندران، تعزیه،بیشترین ارتباط متقابل با موسیقی منطقه ایجاد کرده است.
بر خلاف مناطق مرکزی شهرنشین که موسیقی تعزیه کاملا مستقل است،در نواحی و مناطقی نظیر مازندران،گیلان، کومش و طالقان،آوازهای منطقه ضمن تأثیر در تعزیه،به مقامهای سای دگیر مناطق همجوار نیز وارد شدند.
ارتباط عمیق میان ساز و آواز در مناطق یاد شده و سازهایی نظیر انواع نی با بیان غمناک و ویژهاش،به این ارتباتط،کمک شایان کرده است."