چکیده:
این مقاله،جستاری در آرای اندیشمندان آرمانگر است و تأملی در زمینهی تفکرات جهانی استاد سخن،سعدی و برآیند دید رئالیستی وی به جهان و انسانیت است.
خلاصه ماشینی:
"همچنین«اخوان الصفا»در رسایل خود جامعهی فاضله را جامعهای میداند که مبنای آن اخوت و صداقت و اتحاد و همبستگی کامل بین مسلمین است (اندیشههای اهل مدینهی فاضله)و اما شیخ مصلح الدین سعدی از یک سو با تکیه بر نوعی عملگرایی که با پراگماتیسم غربی فرق دارد ارائهکنندهی تفکر انعطافی ایرانی است و از سویی بر خلاف ماکیاولیستها آرمان انسانی و اخلاقی خود را در جهت حفظ قدرتمداران فدا نمیکند و با بیان مسائل جهانی و همیشگی و از جزء به کل رفتن،که خصوصیت ادبیات بزرگ و جهانی است،کل بشریت را در مجموعیت خود منعکس دارد.
9. حضور سعدی در زندگی قرن بیستم وقتی ملموستر است که بدانیم سعدی به رغم«آرکادیا»ی ایدهالیستها به زندگی از دریچهی تأمل و درنگ رئالیستها مینگرد و مرزهای درهم تنیدهی عشق و هوس را تبیین میکند و با ارائهی تصویر هوسهای لجام گسیخته از یک سو شاهد بازی را مینکوهد:خرابت کند شاهد خانه کن برو خانه آباد گردان به زن بوستان،ص 802 و از دیگر سو به نفی عشق بازاری میپردازد:معشوق هزار دوست را دل ندهی و رمی دهی آن دل به جدایی بنهی گلستان،ص 782 و در آشفته بازار دنیای هر روزه،با طرد رهبانیت،رویکردی به ساختار خانوادهی امن دارد و برکت عشق بالغت را در دلدادگی به«زن خوب فرمانبر پارسا»میداند تا آن که به مدد یاری دل و جان یکرنگش مرد درویش پارسا شود(بوستان،ص 402)و غایت آرامش دستیافتنی گردد."