چکیده:
شکلگیری کامل یک تمدن، متوقف بر چگونگی نظامسازی و صورتبندی ساختاری آن از طریق فرایند نهادسازی است. اما ایجاد نهاد صرفاً منبعث از ارزشهای تمدنساز نبوده و شرایط زمینهای اجتماعی و تاریخی روی آن تأثیرگذار است. انقلاب اسلامی ایران با نگاهی تمدنی و مبتنی بر ارزشهای ویژه خود، فرهنگ را زیربنا قرار داده و در همان ابتدا به نهادسازی در حوزه فرهنگ اقدام کرد. تجربه زیسته جمهوری اسلامی در دهه 1360، حاکی از شرایط پیرامونی تأسیس نهادهای جدید و استحاله نهادهای سابق بهعنوان یکی از مهمترین اقدامات در حوزه سیاستگذاری و حکمرانی فرهنگی است. شورای عالی انقلاب فرهنگی، سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، سازمان تبلیغات اسلامی، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و مرکز رسیدگی به امور مساجد از جمله مهمترین نهادهایی هستند که در این زمینه قابل مطالعه هستند. مقاله حاضر به دنبال بررسی تاریخی شرایط تأسیس این نهادها است. روش پژوهش مقاله کیفی و مطالعه اسنادی بوده است و با چارچوب مفهومی تبارشناسی و جبر بولی به تحلیل یافتهها پرداخته است. نتایج حاکی از آن است که هرگاه نیاز به تربیت و پرورش فرهنگی شهروندان مطابق با ارزشها و اصول اسلامی توسط نیروهای انقلابی ادراک شود، مردم نقش محوری یافته و مطالبات دینی گسترده از حکومت داشته باشند و ایدههای غربیزدایی و بازگشت به خویشتن ادراک و درونی شود، شرایط امکان تأسیس نهاد انقلابی در حوزه فرهنگ فراهم میشود.
The complete formation of a civilization depends on how it is systematized and structured through the process of institutionalization. However, the establishment of the institution is not only based on civilizational values and the social and historical background conditions have an effect on it. The Islamic Revolution of Iran, with a civilizational view and based on its special values, placed culture as the foundation and started building institutions in the field of culture at the very beginning. The lived experience of the Islamic Republic in the 1360s indicates the surrounding conditions of the establishment of new institutions and the transformation of former institutions as one of the most important actions in the field of policymaking and cultural governance. Supreme Council of Cultural Revolution, Broadcasting Organization of Islamic Republic of Iran, Organization of Islamic Propaganda, Organization of Islamic Culture and Communications, and the Center for Mosque Affairs are among the most important institutions that can be studied in this field. This article seeks to examine the historical conditions of the establishment of these institutions. The research method was a qualitative article and document study and analyzed the findings with the conceptual framework of genealogy and Boolean algebra. The results indicate that when the need for cultural education and training of citizens in accordance with Islamic values and principles is perceived by the revolutionary forces, people will have a central role and have extensive religious demands from the government, and the ideas of westernization and returning to oneself will be understood and internalized. The conditions for the establishment of a revolutionary institution in the field of culture are provided.
خلاصه ماشینی:
امکان سنجي تاريخي نهادسازي فرهنگي انقلاب اسلامي مبتني بر تجربه امام خميني (ره ) در تأسيس نهادهاي انقلابي فرهنگي دهه اول انقلاب ٣ 3 عليرضا حدادي ١ | محمد جبارپور ٢ | سيد محمدرضا دادگستر چکيده نهادسازي فرهنگي در انقلاب اسلامي ايران به دليل محوريت يافتن نگاهي تمدني و مبتني بـر ارزش هـاي ويژه اسلامي و زيربنايي ارزيابي کردن حوزه فرهنگ ، جزو پروژه هاي مهم حکمراني بـود.
نتايج حاکي از آن اسـت کـه هرگـاه نيـاز بـه تربيـت و پـرورش فرهنگـي شهروندان مطابق با ارزش ها و اصول اسلامي توسط نيروهاي انقلابي ادراک شود، مـردم نقـش محـوري يافته و مطالبات ديني گسترده از حکومت داشته باشند و ايده هاي غربي زدايـي و بازگشـت بـه خويشـتن ادراک و دروني شود، شرايط امکان تأسيس نهاد انقلابي در حوزه فرهنگ فراهم مي شود.
تــدوين اســناد بالادســتي در حــوزه هــاي آمــوزش عــالي و فرهنــگ عمــومي ، تشــکيل زيرمجموعه هاي تخصصي ، تصميم گيري در امور دانشگاه هـا و نظـارت بـر فضـاي علمـي ايـران از جمله ابزارهاي شوراي عالي براي حضور موثر در تجربه زيسته دانشگاه و فرهنگ ايراني است کـه با هدف رساندن ايـران بـه کشـوري نمونـه در حـوزه تمـدن اسـلامي صـورت مـي پـذيرد(زائري و محمــدعلي زاده ، ١٣٩٦: ١٩-٤٥)، (زائــري و محمــدعلي زاده ، ١٣٩٣: ٢٠)، (مرکــز اســناد انقــلاب اسلامي ، ١٣٨٨: ١٩٥)، (نوروزي ، ١٣٨٧: ٢٣)، (وبگاه شوراي عالي انقلاب فرهنگي ، ١٣٩٨)، ٩٠ سال اول | شماره سوم | پاييز ١٤٠١ جدول ١.