چکیده:
مفهوم سرمایه» یکی از غنیترین چارچوبهای تبیینی در ملاحظات جامعهشناختی و اقتصادی معاصر است.
این مفهوم طی چهار دهه گذشته دستخوش تحولاتی گردیده است که به واسطه آنها شاهد ظهور نظریههای
جدید سرمایه نظیر سرمایه انسانی» سرمایه فرهنگی و سرمایه اجتماعی میباشیم. از این حیث از میان تمامی
عوامل آموزشی و تربیتی» نقش معلم به عنوان مهمترین عامل نظام تعلیم و تربیت» جایگاه و اهمیت بسزائی در
ابعاد گوناگون سرمایه احتماعی دارد.
نقش معلم در تربیت دانشآموزان و پرورش نسل آینده در هر کشوری بسیار مهم و اساسی است واین امر در
صورتی تحقق پیدا خواهد کرد که مقام و منزلت معلم ارتقاء پابد و مشکلات مادی و دغدغههای فکری اوبه
نحوی شایسته برطرف شود. معلمی که همیشه با چهره پریشان و مغموم به کلاس میرود» بهطور یقین شاگردان
خود را تحت تاثیر قرار میدهد و آنها را نیز افسرده میکند. این مسئله به تدریج بر روح و روان دانشآموزان اثر
منفی میگذارد و از میزان علاقه آنها به یادگیری و فعالیتهای آموزشی میکاهد.
دانشآموزان نیز به پیروی از معلم خودء برای آموزش و یادگیری موضوعات درسی, رغبت و تمایل کمتری از
خود نشان میدهند و به تدریج دلسرد و لاقید میشوند و این مسئله بر افت تحصیلی آنها اثر قابل توجهای
خواهد داشت. معلم باید رفتارش بهگونهای باشد که دانشآموزان به راحتی بتوانند ناراحتیها و مشکلات خود را
با او در میان بگذارند
خلاصه ماشینی:
در مجموع مي توان گفت منظور از سرمايه اجتماعي، شبکه اي از روابط و پيوندهاي مبتنـي بـر اعتمـاد اجتمـاعي بين فردي و بين گروهي و تعاملات افراد با گروه ها، سازمان ها و نهادهاي اجتماعي است کـه قـرين همبسـتگي و انسجام اجتماعي و برخورداري افراد و گروه ها از حمايت اجتماعي و انرژي لازم براي تسهيل کنش هـا در جهـت تحقق اهداف فردي و جمعي مي باشد.
بر اين اساس ، سرمايه اجتمـاعي موضـوعاتي اعـم از شـدت و کيفيـت روابط و تعاملات بين افراد و گروه ها، احساس تعهد و اعتماد دوجانبه به هنجارها و ارزش هاي مشـترک را شـامل مي شود و به عنوان يک حس تعلق و همبستگي ، پايه به هم پيوستگي اجتماعي (Social Cohesion) مـي شـود (کاراکن و ديگران ، ١٩٩٨).
پوتنام ، نظريه پرداز مشهور، سرمايه اجتماعي را مجموعه ارتباطات افقي بـين افـراد و شبکه اشتغالات مدني مي داندکه واسطه بين هنجارها و اجراي قوانين جامعه مي باشـد و موجـب جلـب و حفـظ اعتماد افراد نسبت به اعتبار اين قوانين و روابط اجتماعي مي شود، بـا ايـن تعريـف ، سـرمايه اجتمـاعي ، سـازمان اجتماعي اعم از شبکه ها، هنجارها و اعتماد (که همکاري و همـاهنگي دو جانبـه را بـراي تـأمين منـافع تسـهيل ميکند) مي باشد و خانواده ، دوستان و همسايگان رکن اساسي آن به شمار مي روند.
کلمن نمونـه اي از دانش آمـوزان را مطالعه کرد و پيوندي بين سرمايه اجتماعي و انساني به وجود آورد پيشـفرض او ايـن بـود کـه سـرمايه اجتمـاعي متفاوت خانواده ها، سطوح مختلف سرمايه اجتماعي قابل دسترسي را بـراي کودکـان ايجـاد ميکنـد.