چکیده:
یافتههای علم باستانشناسی در دو قرن اخیر، زمینهی شناخت و معرفی آثار فرهنگ عصر برنز و آهن در فلات ایران و سرزمینهای همجوار را فراهم نموده است. بررسی و شناسایی مکانهای باستانی، انجام فعالیّت حفاری و کاوش علمی، تطبیق و مقایسهی آثار و شواهد فرهنگی مکشوفه از محوطهها و در کل، تلاش در جهت شناختبیشتر تحولات فرهنگی وتمدنی منطقه مورد عنایت هیأتهای باستانشناسی بوده است. معرفی تمدّن عصر آهن و برنزدر منطقهی عمومی موسوم به لرستان و طبقهبندی و دستهبندی آثار و ابزار مکشوفه از محوطههای باستانی و ارائهی یافتههای پژوهشی و تحقیقاتی در این زمینه، به تمدّن و فرهنگاین دوره هویّتی داده است که در تاریخِ تحولات باستانشناسی تحت عنوان فرهنگعصر آهن از آن یاد شده است. شهرستان چوار در بخش غربی استان ایلام واقع شده است. این شهرستان با داشتن ده ها مکان باستانی از مناطق مهم تمدن وفرهنگ دیرینه غرب ایران بویژه در دوران مفرغ وآهن بوده است. کشف ابزار فلزی در جریان کاوش های علمی منسوب به این دوره ، از منظر تحولات فرهنگی با ستان شناسی با اهمیت ارزیابی شده است. بررسی ها نشان می دهد تعدد محوطه های عصرآهن دراین منطقه و رونق بهره گیری از فلز آهن ، رونق بخس فرهنگ این دوره در این محدوده ی جغرافیایی است. . از این رو، در این مقاله، ضمن معرفی برخی از سایت های متعلق به عصر آهن،،بخشی از یافته های حاصل از بررسی ها وکاوش های باستان شناسی نیز ارائه شده است
خلاصه ماشینی:
معرفي تمدن عصر آهن و برنزدر منطقه ي عمـومي موسـوم بـه لرسـتان و طبقـه بنـدي و دسته بندي آثار و ابزار مکشوفه از محوطه هاي باسـتاني و ارائـه ي يافتـه هاي پژوهشـي و تحقيقاتي در اين زمينه ، به تمدن و فرهنگ ايـن دوره هـويتي داده اسـت کـه در تـاريخ تحولات باستان شناسي تحت عنوان فرهنگ عصر آهن از آن ياد شده است .
کـايلر يانـگ در گودين تپه به آثار عصر آهن دست يافت ؛ و استروناخ نيز در فاصـله ي سـال هاي (١٩٦٧- ١٩٧٧) در نوشيجان تپه به حفاري پرداخت و موفق شد بـه فرهنـگ عصـر آهـن III در ايـن منطقه دست يابد.
تپـه ي باباجـان در دره ي دلفـان لرستان نيز در سال (١٩٦٣ – ١٩٦٨) به وسيله ي هيأت باستان شناسـي انگليسـي بـه سرپرسـتي خانم «کلرگاف ميد» مورد پژوهش قرار گرفت که اين مکان داراي سه مرحلـه ي اسـتقراري است که قديميترين آن ها متعلق به عصر آهن مي باشد (فهيمي، ١٣٨٢: ٤٥).
گورستان «بان ساول » چوار در ناحيه ي «مير» نيز از جمله گورستان هاي عصـر برنـز ميباشد که در سال ١٩٧٤ به وسيله ي هيأت بلژيکي مورد حفاري قرار گرفته است .
گورستان «سرکبود» چوار در سال ١٩٦٨- ١٩٦٧ حفاري شده ، و مجموعا ٣٦ گور در اين محوطه مورد کاوش قرار گرفته است .
يافته هاي باستان شناسي نشان ميدهد که اين محوطه متعلق به دوره هـاي برنز و آهن ميباشد.