خلاصه ماشینی:
"یکی دیگر آرایشی است که انسان از راه خواندن تاریخ به دست میآورد و در نشست و انجمنها با یاد گردن دانستههای تاریخی و بازگو کردن چیزی تازه از نوباوههای آن،خود را میآراید و گوشها را شنوای خود و دلها را گراینده به سوی خویش مییابد.
اما سودهای آن جهانی چنین است که خردمند فرزانه چون در تاریخ نیک بیندیشد و زیروزبر شدن مردم بر دست گیتی را ببیند و بدبختیهای پیاپی بزرگان را باز یابد که چهگونه روزگار کژرفتار، جانها و اندوختههای ایشان را به یغما برد و خرد و بزرگ ایشان را نیست کرد و هیچ بلند پایگاه یا فرومایهای را به جای نگذاشت و هیچ توانگر و بینوایی از گزند آن رهایی نیافت،دنیا را خوار دارد و از آن روی برگرداند و روی به سوی توشهگیری از آن برای سرای دیگر آورد و خواستار خانهء جاودانهای گردد که هیچ از این کاستیها ندارد و ماندگاران آن از همهء این گزندها برکنارند."