چکیده:
به مناسبت هفته پژوهش، دوازدهمین نشست از سلسله نشستهای علوم اسلامی و انسانی دیجیتال با موضوع «نقش فناوریهای نوین در توسعه و تعمیق پژوهشهای اسلامی» در تاریخ 21 آذر 1401 در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی در شهر مقدس قم برگزار گردید. در این جلسه، حجت الاسلام والمسلمین دکتر سید کاظم طباطبایی، رئیس پژوهشکده علوم و معارف موسسه علمی ـ فرهنگی دارالحدیث به مقایسه شرایط پژوهش در گذشته و حال پرداختند و با اشاره به برکات فناوری اطلاعات، نقش آن را در تسریع و تعمیق پژوهشهای اسلامی مهم دانستند. ایشان همچنین، به آسیبهای فناوری اطلاعات برای امر تحقیق و پژوهش هم اشاره کردند و بایستههایی را برای تولید نرم افزارهای پژوهش محور ترسیم نمودند. افزون بر این، در نشست مذکور، جناب حجت الاسلام والمسلمین دکتر سید رضا مودب، عضو هیئت علمی دانشکده الهیات دانشگاه قم نیز با تاکید بر اهمیت جایگاه فناوری اطلاعات، نمونههایی از نکات علمی برآمده از به کارگیری رایانه و نرم افزارها در پژوهش را ذکر کردند و در این راستا، بایستههایی را برای ادامه تولید برنامههای پژوهشی مرکز نور بیان نمودند.
خلاصه ماشینی:
افزون بر این، در نشست مذکور، جناب حجّتالاسلاموالمسلمین دکتر سید رضا مؤدب، عضو هیأت علمی دانشکده الهیات دانشگاه قم نیز با تأکید بر اهمیت جایگاه فنّاوری اطّلاعات، نمونههایی از نکات علمی برآمده از بهکارگیری رایانه و نرمافزارها در پژوهش را ذکر کردند و در این راستا، بایستههایی را برای ادامه تولید برنامههای پژوهشی مرکز نور بیان نمودند.
ما میبینیم بزرگانی مثل مرحوم علامه امینی برای نگارش الغدیر در آن زمان به هند سفر کردند تا کتب روایی را از کتابخانهها جمعآوری و استنساخ کنند؛ درحالیکه امروز ما خیلی راحت همه این منابع را در اختیار داریم و باید گفت این دسترسی گسترده به منابع نقلی، اصلاً برای پیشینیان قابل تصوّر نبوده است.
مزیت دیگر این محصولات، دسترسی به منابع دست اوّل است؛ به عنوان مثال، در آثار 50 سال گذشته به سفینة البحار ارجاع داده شده و یا برخی به کتاب بحار الأنوار که منبع واسطه است، ارجاع دادهاند؛ با استفاده از فنّاوری، بهراحتی به منابع دست اوّل اینها میتوان دست پیدا کرد.
بنابراین، در گزارشها باید به ایشان اعتماد میکردیم؛ ولی الآن میبینیم که به جهت وجود امکانات فناورانه، چند پله از مرحوم علامه مجلسی جلوتر افتادیم؛ به عنوان مثال، ما برای تصحیح نهجالبلاغه، نزدیک به 300 نسخه شناسایی کردیم.
بنابراین، مرکز نیاز مخاطبان خاصّ و عموم پژوهشگران را باید در نظر بگیرد و از محقّقان خاصّ هر حوزه بخواهد تا اشکالات آثار را برای اصلاح در اختیار مرکز قرار دهند؛ به عنوان نمونه، یکی از برنامههای مرجع مرکز، درایة النور است.