چکیده:
موسیقی به عنوان یکی از شاخه های اصلی حوزه هنر، از عناصر مهم تشکیل دهنده فرهنگ است. در بین انواع شاخه های موسیقی که در کشور عرضه و مصرف می شوند، تنها موسیقی ملی کشور به علت آنکه برآمده از تجربه تاریخی و زیست فرهنگی جامعه ایران است، ویژگی های ممتاز فرهنگ ایرانی را یدک می کشد. افول میزان محبوبیت و حجم مخاطبین این موسیقی در جامعه امروز ایران کاملا ملموس و قابل مشاهده است. چرخه فعالیت موسیقی از سه حوزه تولید، توزیع و مصرف تشکیل شده است. در ایران بر خلاف کشورهای توسعه یافته، تولید موسیقی توسط خود موسیقیدانان انجام می شود. این مقاله به دنبال آن است که با تمرکز بر بخش تولید در موسیقی ملی کشور، به کشف مقوله های فرهنگی حاکم در این عرصه بپردازد. انجام این تحقیق ضمن ایجاد یک فهم جامع از این عرصه می تواند به موسیقی ملی کشور جهت خروج از وضعیت کنونی کمک نماید. روش مورد استفاده در این پژوهش نظریه داده بنیاد نظام مند است. در گردآوری داده ها از تکنیک مصاحبه عمیق و تخصصی استفاده شده است. داده های بدست آمده با استفاده از دستورالعمل های کدگذاری سه گانه باز، محوری و انتخابی کدگذاری شده اند. از دل داده ها 29 مفهوم و 9 مقوله استخراج شده و تولید موسیقی ملی ایران مشخصا به عنوان مقوله مرکزی شناخته شده است. در نهایت با استفاده از مدل پارادایمی، نظریه داده بنیادِ برآمده از تحقیق به صورت داستان و مدل تصویری ارائه شده است.
Music, as one of the main branches of art, is an important element of the culture. Among different genres of music that is presented and consumed in country, only national music of Iran, because of its origins that comes from historical and cultural experience of Iranian society has privileged of Iranian culture. The decline in popularity and the volume of audience of this kind of music is quite (tangible and visible in) considerable in today’s society of Iran. The music cycle consists of three phases: production, distribution and consumption. unlike in developed countries, in Iran, production of music is done by musicians themselves. This research focuses on music production of national music of Iran and its aim is helping to explore cultural categories of this sector. It is intended to provide a comprehensive understanding of this field that can help national music of Iran to get out of the current situation. The method used in this research is systematic grounded theory and data collection technique is deep and specialized interview. Coded data using of instructions which contain open, axial and selective coding. 29 concepts and 9 categories are extracted from data and the production of Iranian national music is known specifically as the central issue. Finally, by using paradigmatic model, the final theory presented as a story and imaginary model.
خلاصه ماشینی:
در بين انواع شاخه هاي موسيقي داخلي و غير داخلي که در کشور عرضه و مصرف ميشوند، تنها موسيقي ملي ايران که خود شامل موسيقي دستگاهي، موسيقي اقوام و نظاير آن است ، به علت آنکه برآمده از تجربۀ تاريخي و زيست فرهنگي جامعۀ ايران است ، ويژگيهاي ممتاز فرهنگ ايراني را يدک ميکشد.
تحقيقات انجام شده با رويکرد فرهنگي در حوزة موسيقي، عموما مفهوم موسيقي در معناي عام آن را مورد توجه قرار داده و از توجه به تفاوت هاي بنيادين بين موسيقي ملي ايران با ساير انواع موسيقي غافل بوده اند.
اين مقاله به دنبال آن است که با تمرکز بر بخش توليد در موسيقي ملي کشور، به کشف مقوله هاي فرهنگي حاکم بر انديشه و تفکر مبنايي اوليه در بين هنرمندان اين عرصه و اقتضائات حاکم بر محصول نهايي عرضه شده ، جهت ايجاد يک فهم جامع از اين فضا اقدام نمايد.
تلاش محقق بر اين بوده است تا با توجه به عدم امکان انجام پژوهشي ساختاري دربارة فضاي توليد موسيقي مردم پسند در ايران به سبب فقدان آمارهاي مستند از وضعيت توليد، اين فضا را به مدد مفهوم پردازي جامعه شناختي در سطح خرد و با استفاده از داده هاي مستخرج از پنج مصاحبه با توليد کنندگان مختلف موسيقي در شهر تهران تحليل نمايد.
اسلاميزه نمودن موسيقي ايراني به معناي آن هست که به جاي تجربۀ تاريخي که به گرايشات اسلامي در ساخت و نواخت اين موسيقي منتهي شود، نوعي از سفارشات دستوري توسط وزارت ارشاد يا نهادها و سازمان هاي ديگر فعال در اين حوزه براي وارد نمودن محتواي ديني به توليدات موسيقايي انجام شده است .