چکیده:
امید یکی از بزرگترین نعمتهای الهی و محرک انسان برای رسیدن به آمال و آروزهایش است، و نیز ملازم روانی زندگانی و رشد است که با احساس و آگاهی همراه و تضمینکننده تکامل و پیشرفت جوامع بشری است. در قرآن کریم برای ایجاد آن، گزارههای اعتقادی و رفتاری متعددی مطرح شده است که توجه به آنها، ضمن ایجاد امید، به تحکیم و غنیسازی آن نیز کمک میکند. پژوهش حاضر به روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از آیات گرانبهای قرآنی، این گزارهها را طبقهبندی نموده و با تکیه بر اندیشههای جوادی آملی و علامه طباطبایی(ره) به تحلیل و بررسی آنها پرداخته است. یافته نشان داد که اعتقاد به یگانگی خدا، معاد، نبوت و ظهور منجی آخرالزمان از راهکارهای معرفتی قرآن برای امیدآفرینی در انسان است. همچنین قرآن کریم جهت القای امید در آدمی، در حوزه رفتاری، عواملی چون ذکر و یاد خدا، توبه، هجرت و جهاد و صبر و بردباری را برشمرده است.
Hope is one of the greatest divine blessings and motivates man to achieve his desires and aspirations. Hope also brings vitality to life and growth that is accompanied by awareness, and hope guarantees the evolution and progress of human societies. In the Holy Qur'an, there are instructions for creating hope, and paying attention to them helps to strengthen and enrich hope. The present study has categorized the teachings of the Qur'an about hope in a descriptive-analytical manner using Quranic verses and has analyzed and studied them based on the thoughts of Javadi Amoli and Allameh Tabatabai. The results show that believing in the oneness of God, resurrection, prophecy and the appearance of the savior of the apocalypse are among the epistemological strategies of the Qur'an for creating hope in human beings. The Holy Qur'an also enumerates factors such as remembrance of God, repentance, migration and jihad, and patience in order to instill hope in a person in the field of behavior.
خلاصه ماشینی:
امیدآفرینی در قرآن با تکیه بر اندیشههای جوادی آملی و علامه طباطبایی(ره) (تاریخ دریافت: 12/07/1400 - تاریخ پذیرش: 26/01/1401) نفیسه زارعی 1 سمیه خوشوقت 2 چکیده امید یکی از بزرگترين نعمتهاي الهی و محرک انسان برای رسیدن به آمال و آرزوهایش است و نیز ملازم روانی زندگانی و رشد است که بااحساس و آگاهی، همراه و تضمینکننده تکامل و پیشرفت جوامع بشری است.
خداوند متعالی در این کتاب مقدس، بارها انسان را به امید و امیدواری ترغیب و تشویق نموده و از یأس و ناامیدی برحذر داشته است؛ نمونهی بارز آن بیان سرگذشت انبیاء الهی و حوادث تلخ و مرارت بار زندگی آنهاست که میتواند همچون سرمشق و الگویی برای بشریت باشد که با رجوع به آن سرگذشت دریابد در پرتو امید و رحمت الهی، شکستهای انسان به عرصهی تجربه برای موفقیت در آینده تبدیل میگردد.
در قرآن کریم، گزارههای اعتقادی و رفتاری متعددی برای افزایش امید و امیدآفرینی در انسان تعبیه شده است که در ادامه به بررسی این راهکارها پرداخته می شود.
3-1- امیدآفرینی معرفتی منظور از امیدآفرینی معرفتی، گزارههایی هستند که در حوزه شناختی انسان پدیدار میشود که عبارت است از: 3-1-1- اعتقاد به یگانگی خدا بررسی آیات قرآنی نشان میدهد هرگاه امید به اصل مبدأ تعلق گیرد نه خصوصیت، در این صورت امید به قرینه مقام به اعتقاد و ایمان است (جوادی آملی، 1389: 44)؛ بنابراین شناخت و معرفت مبدأ به عنوان مقدمه و شرط لازم در پیدایش حالت «امید» نقش دارد.