چکیده:
حدیث رفع یکی از بهترین و موثرترین احادیث مرتبط با احکام شرعی است.این حدیث جنبه ی امتنانی داشته
تا بندگان درسعه و راحتی باشندوطبق آن نه چیزازامت رسول خدا برداشته شده است،که عمل به آنها باعث
عقاب نمی باشد.این نوشتار برآن شده است تا با استفاده از کلام بزرگانی همچون شیخ انصاری،حضرت
امام،مرحوم آخوند،مرحوم آیت الله خویی ،نحوه ی دلالت این حدیث را بر برائت ثابت کند تا بوسیله اثبات آن
بندگان ازثمرات فراوان آن بهره مند گردند.چون حکم بعضی ازاحکامی که ما درطی روز با آن سروکارداریم
بیان نشده است ،که بوسیله اثبات حدیث رفع بر برائت حکم آن احام دانسته می شود و مکلف از حیرانی بیرون
می آید.
خلاصه ماشینی:
در اين باره محقق عراقي مي فرمايد :( و لما کان هذا الحديث الشريف محل اعتماد الاصحاب في ابواب الفقه من العبادات والمعاملات کان الحري هو بسط الکلام في بيان فقه الحديث ) ٦ب(روجردي،نهايۀ الافکار،١٤١٧،ج ٣،ص ٢٠٩) مرحوم نائيني نيز مي فرمايد:(و اشتهار الحديث المبارک بين الاصحاب و اعتمادهم عليه يغني عن التکلم في ١ فياض ،المباحث الاصوليه ،ج ٩ ،ص ٩٦ ٢ هاشمي شاهرودي،بحوث ،١٤١٧،ج ٥ ،ص ٥٩ ٣ فوائدالاصول ج ٢ ص ٢٧ ٤ مصباح الاصول ج ٢ ص ٢٩٨ ٥ تهذيب الاصول ج ٣ ص ٢٦ ٦ نهايۀ الافکار ج ٣ ص ٢٠٩ سنده مع أنه من الصحاح ) (١نائيني،فوائدالاصول ،١٣٧٦،ج ٣،ص ٣٣٩) مرحله دوم : بحث دلالي فقره “ما لا يعلمون در بحث دلالي و مفاد فقره ”ما لا يعلمون ” از جهاتي بحث واقع مي شود :جهت اول اينکه رفع در روايت ، رفع واقعي است يا ظاهري؟ جهت دوم مراد از مرفوع در حديث چه چيزي است فعل خارجي يا حکم و آيا شبهات حکميه و موضوعيه را شامل مي شود ياخير؟ در رابطه با جهت اولياز بحث ابتدا تقريب استدلال به حديث براي مدعا را ذکر مي کنيم ،روايت نبوي شريف مي گويد : آن چيزي که مکلفين آن را نمي دانند و شک در آن دارند همانند حرمت شرب تتن و دعا عند رويه الهلال برداشته شده است و ارتکاب آن جايز مي باشد چون الزام مجهول مصداق ”ما لا يعلمون ” است ، حديث رفع هم مي گويد هر ”ما لا يعلمون ” برداشته شده است و طبعا مواخذه در مورد آن منتفي مي شود و استحقاق عقوبت بر مخالفت تکليف مشکوک وجود ندارد.