خلاصه ماشینی:
"؟ اگر در روش این سوره اندکی تامل کنید خواهید دید که کلمات رحمت و تربیت عالمین بر جملات عبادت و هدایت براه راست تقدیم شده گویا ما را بفراگرفتن دروس رحمتهایش امر نموده و از ما میخواهد کلمات کونیهء و آیات رحمت را شناخته عجایب حکمت و بدایع فطرت را دانسته و در آنچه از زیبائی و کمال در خلقت عالم بکار رفته تدبر و تفکر نمائیم خداوندا بسی مرا زشت آید که برخی علماء دین را بکلی از این عجائب روگردان بینم امیدوار بودم جوانانی را که باروپا رفته و شیفتهء علوم بیگانگان گشتهاند آنان در پی درک اسرار آفرینش و شگفتیهای طبیعت دویده و برای فهم آنها کوششهای بسزائی نشان دهند ولی افسوس!که ایشان نیز جز در پی رتبههای اداری و وظائف(پستهای) موقت نرفته و از جمال محبوب بیخبرند پس کار این دو دسته در کشورهای ما بهمدیگر مانند شده دستهء بنام علماء دین که بعلم فقه اکتفا کرده و دستهء بنام جوانان تحصیل کرده که جز بمشاغل ادارات چشم ندوختهاند و شگفتا که هر دو بحزب خود نازیده و دلخوشند.."