خلاصه ماشینی:
"بقلم یکی از مسلمین بیانات حضرت آقای شیخ بهاء الدین محلاتی در شیراز آغاز مقاصد دینی هستی موجودات بر دو گونه است بطور کلی هر صفتی را بموصوفی نیست دهیم از دو قسنت بیرون نیست 1-آن صفت لازمه و چسبیده ذات موصوف است،مانند اینکه میگوئیم شکر شیرین است در اینجا صفت شیرینی را برای شکر قائل شدهایم و میدانیم که این شیرینی از ذات شکر جدا نمیشود زیرا اگر بفرض محال بخواهیم شیرینی را از شکر برداریم باز خود شکر را برداشتهایم باین معنی که حقیقت شکر شیرینیش مال خود آنست.
2-آن صفت لازمه ذات موصوف نیست:مثل آنکه میگوئیم آب شیرین است در اینحال که آب را بصفت شیرینی میخواهیم بر ما معلوم است که آب ذاتا بیمزه بوده و شیرین نیست برای اینکه آبهائی هم یافت میشوند که شور بوده یا مزه دیگر دارند یا بعبارت سادهتر ممکن است آبی یافت که هیچ مزه نداشته و خالص باشد پس این صفت شیرینی آب چسبیده و لازمه ذات آن نیست و از چیزی که شیرینی ذاتی وی است آن شیرینی را پیدا کرده."