چکیده:
بررسی ارتباط میان اخلاق و حقوق و دادوستدهای میان آن دو، مطلبی اساسی و پر دامنه است و توجه بسیاری
را به سوی خود معطوف داشته است. این نوشتار با عناوین زیر به وجه تمایز این دو مقوله میپردازد: تفاوت
اخلاق و حقوق در هدف، اهمیت نیت در اخلاق، وجود ضمانت اجرایی بیرونی در حقوق، پرداختن حقوق به
مسائل اجتماعی، ثبات و کلیت اصول اساسی اخلاق، و محدود شدن حقوق در چارچوب قواعد اخلاقی.
خلاصه ماشینی:
"اما مسأله و مشکلی که در این جا رخ مینماید، این است که چگونه میتوانیم میان این دو نوع گزاره و حکم تفاوت و تمایز قائل شویم و آنها را از یکدیگر جدا کنیم؟ یعنی وقتی با گزاره "نباید انسان بیگناهی را به قتل رساند"، روبرو شدیم از کجا متوجه شویم که این گزاره اخلاقی است یا حقوقی؟ به عبارت دیگر پرسش مهم این است که تفاوت اساسی گزارههای اخلاقی و حقوقی چیست؟ آنچه در این جا مورد نظر ما است، بررسی تفاوت میان این گزارهها و در حالتی وسیعتر بررسی تفاوت میان حقوق و اخلاق است.
البته ممکن است اخلاق هدف حقوق را نیز تأمین کند و مصالح دنیوی افراد را هم در نظر داشته باشد و یا حقوق، برخی از اهداف اخلاق را مد نظر قرار دهد و از این جهت تداخلی میان اخلاق و حقوق ایجاد شود؛ ولی به هر حال هدف اخلاق یک چیز است و هدف حقوق و گزارههای حقوقی چیزی دیگر.
برای مثال امانت داری از جمله اموری است که هم زیر پوشش قواعد حقوقی قرار میگیرد و هم ذیل قواعد اخلاقی؛ یعنی هم قاعده حقوقی و هم قاعده اخلاقی به ضرورت امانتداری حکم میکند؛ اما فرق آنها در این است که اگر شخص در نگهداری از امانت بکوشد و در نهایت نیز ادای امانت کند، در این هنگام عملی دارای ارزش حقوقی انجام داده است؛ خواه نیت و انگیزهای خدایی داشته باشد و یا تأمین مصالح دنیوی و ترس از مجازات را در نظر گیرد."