خلاصه ماشینی:
"تاریخ تنها اعمال اشخاص و حوادث و وقایع را ثبت نمیکند بلکه آنها را از نظر سیاست و اجتماع و اقتصاد و صنعت و علوم و مذهب و اخلاق و فرهنگ هم وقایع را مورد مطالعه قرار میدهد و اثرات و نسایجی،در حال و آینده که در تمام شؤون زندگی بشر دخالت دارد،ببار میآورد.
تعلمیات زرتشت و بودا و موسی و مسیح و رسالت حضرت محمد(ص)آیا تمام جهان را تحت تأثیر و ارشاد قرار نداد؟و نیز تمام آثار و اکتشافات و اختراعات که در کی کشور در میان یک ملت بظهور رسید آیا در سایر نقاط جهان تأثیر نکرده و مانند امواج نور در سراسر گیتی منتشر نشد؟ در اینجاست که«تاریخ جهانی»در اثر روابط غیرارادی افراد بشر با یکدیگر و با در نظر گرفتن عوامل زمان و مکان و در هر حالتی اعم از ادوار عظمت یا انحطاط زنذگانی آنان،بوجود میآید ولی مردمان و ملل اولیه وسیلهیی برای ثبت و ضبط این روابط نداشتند و نویسندگان اولیهء تاریخ را چارهای نبود مگر آنکه وقایعی که در خاطرهها مانده بود ضبط کنند و فقط نسبت بوقایع و حوادث زمان خود میتوانستند تا حدی دقت و درستی بخرج دهند و در این موارد نیز بعلت قصور بیان،باصطلاحات مجازی و استعاری متوسل شدهاند.
هرودت در تاریخ جهانی خود کوشش فراوانی بعمل آورده است که افراد بشر را بیکدیگر نزدیک کند و این امر در زمانی بود که کوروش بزرگ برای اولین بار در تاریخ بشریت تمام ملل تابعه را تحت یک دسته قوانین و تشکیلات منظم و واحدی درآورده و امپراتوری جهانی از مللی که بهیچوجه از حیث نژاد و زبان و اخلاق و مذهب و تمدن با یکدیگر شباهت نداشتند،تشکیل داد."