خلاصه ماشینی:
ترجمۀ عبد المحمد آیتی آشنائی با نهج البلاغه به کمیل بن زیاد*فرمود: ای کمیل بن زیاد،این دلها چونان آوندهایی است که بهترین آنها آوندی است کهآب را نیکوتر نگهدارد.
نه از چراغ دانش فروغی گرفته‌اند.
ای کمیل،دانش به از خواسته است.
دانش نگهبان تو است،حال آنکه تو نگهبانخواسته‌ای.
بخشش خواسته از خواسته می‌کاهد و بخش دانش سبب افزونی آن می‌گردد.
هرچه به خواسته پرورده شده باشد با زوال آن زوال یابد.
ای کمیل،آشنائی با دانش خود دین است که آدمی را در قیامت بدان پاداش دهندو در روزگار حیاتش طاعت حق را سبب شود و پس از مرگ نام نیکش برجای ماند.
***چون از صفین**بازمی‌گشت،بر گورستان کوفه گذشت،درنگی کرد و فرمود: ای ساکنان خانه‌های وحشتناک و محله‌های بی‌آب و گیاه و گورهای ظلمانی.
اما خانه‌هایتان،دیگری در آنها سکنی گزید،و زنانتان،به نکاح دیگری درآمدند،و دارائیتان،میان دیگران تقسیم شد.
اینها بود خبرهایی که ماداشتیم شما را چه خبر؟ آنگاه روی به اصحاب خود کرد و فرمود: اگر آنها را رخصت سخن گفتن می‌دادند،می‌گفتند:بدانید که نیکوترین راهتوشه‌هاپرهیزکاری است.
(*)کمیل بن زیاد از اصحاب خاص امیر المؤمنین علی علیه السلام و از بزرگان تابعین بود چونعلی ع به خلافت رسید کمیل را به حکومت هیت(شهری در کنار غربی فرات)فرستاد.
درجنگ صفین در رکاب او بود و پس از شهادت آن حضرت در کوفه سکونت گزید.
دعای کمیل بدو منسوب است.
(**)صفین مکانی است در مغرب رقه بر کنارۀ راست رود فرات.
جنگ صفین در ماه صفر سال37 ه ق میان علی علیه السلام و معاویه در آنجا واقع شد.
(
, 
, 
)
