خلاصه ماشینی:
"بنام خداوند جان و خرد کزین برتر اندیشه بر نگذرد خداوند کیهان و گردان سپهر فروزنده ماه و ناهید و مهر فرهنگ و تمدن جدید با تأکید بر مشاهده و حس و تجربه، اگرچه آگاهیهای ژرف و گسترده‌ای درباره ماده و طبیعت به دنبال داشته ولی نسبت به متافیزیک سخت تردید برانگیز بوده و افق عالم لاهوت را مه‌آلوده و تار گردانده است.
اما علی رغم این غبار آلوده‌گی باز هم گهگاه کور سوهایی از نهاد انسان پرتو افشان شده و سایه روشن‌هایی از حقایق جهان جهان برین را در دل و دیده‌اش نمودار ساخته است.
به همین جهت کند و کاو در طبیعت و جهان مادی هیچ از دغدغه و دلمشغولی او نسبت به دین نکاسته است.
پرسشهای بشر متمدن از مسائل روحانی و آموزه‌های دینی، نشانه رویکرد او به حقایق لاهوتی است.
این پرسشهای روزافزون، دین‌باوران و متفکران مذهبی را نیز به تکاپو و پاسخگویی واداشته و پدیده کلام جدید و یا الهیات نوین را به ارمغان آورده است."
(
, 
, 
)
