خلاصه ماشینی:
"هر چند ظهور دولت شیعی مذهب صفوی، ریشه خود را از تحولات دینی و فکری و سیاسی پیشین میگرفت، اما اوضاع ایران در آغاز سده دهم هجری(شانزدهم میلادی)از جهت تاریخ پیایش صفویان مهم است.
مهم این است که ویژگی تشیع برای نهضت صفویان چگونه تفسیر شده بود که آنان توانستند هویت سیاسی و دینی ایران را در مقابل دولتهای سنی مذهب برقرار ساخته و در تاریخ مذهبی ایران بعد از اسلام نقطه عطفی فراهم آورند.
در نهایت این که فرسودگی قبل از افول سلسلههای تیموری و آق قویونلو، و چشمانداز مذهبی و حیات دینی خاصی که صفویان از درون آن به عنوان یک حرکت شیعی و آمیخته با تصوف سر برآورند، برآیند تحولات مذهبی و سیاسی در اوایل سده دهم هجری در ایران بود که به پیدایش دولت صفوی انجامید.
از جنبه دیگری رسمیت یافت تشیع مورد بررسی قرار گرفته است:در مقابل تهاجمات عثمانیان در باختر و اوزبکان در خاور که مانعی در حصول به وحدت سیاسی در ایران به شمار میرفت، نیاز به نیرویی برای مقابله با آن بود.
لیکن در اوایل قرن دهم هجری، مناسبات سیاسی در جو کاملا مذهبی زمان در روابط اوزبکان و عثمانیان در مقابل صفویان برتری یافت و نوعی همبستگی سیاسی و نظامی پا به عرصه (*)این کتاب تجدید حکومت اسلامی بر مبنای خلافت بود و ابن روزبهان«احکام شرعیه متعلقه به امام و سلطان»را آورده است.
الف-روابط عثمانیان با ماوراء النهر و خراسان قبل از صفویه سلاطین عثمانی برای بسط نفوذ سیاسی و برقراری سلطه مذهبی به عنوان وارثین خلافت اسلامی در جهان اسلام، کوشش کردند."