خلاصه ماشینی:
میباشند را به پژوهشهای کتبی تاریخ اجتماعی فرهنگی این ملک میسپارم،و اکر صدق و سرّی از این نوشته برتابیده شود، کار و گفت عامه است!و پرپیداست در میان اعراب غیر شیعه که تاریخ و گوشههای شناخته شدهی آن،از «آل علی»گواهی سوای معتقدات گردان،و رنگ یافتهی اقوام ایرانی،که دم به«علی گویان»و منقبت دادهاند،و او را کمتر از خدا نمیدانند،و یا یاری رسان مظلومان و عدالتجوی«حق از باطل»به حسابش میآورند،و خود را پیرو مکتب ستمستیز،و جادو کارش قلمداد کرده و میکنند،و چه کسانی که تنها علی ابن ابی طالب و داماد محمد مصطفی(ص)و فاتح خیبرش خواندهاند11و «حسین شهید»را او پدر بوده است،جمله بر این باورند که علی بن ابی طالب،«آن شیر حق»مظهر مروت و نماد فتوت است.
این که گفته و نوشته شده فرهنگ زورخانه چنین و چنان،و چه دورههایی را سپری کرده است،و نماد و تمثیل و نشانههای پیش از اسلام آن چیست،و پس از اسلام آوردن ایرانیان:چه شاخابهایی را به ویژه«سرور فتیان کریم هر دو جهان اسد الله الغالب علی ابن ابی طالب»30در آیین پهلوانی و منش و کنش عیاران (ای یار-ای دوست)پیدا داده،و سر به رموز مهریان دارد،بی رد و خط وارد فرهنگ عامهی مردم ایران زمین نشده است.
32 از مکنت همین دست معتقدات است که«علی» نامآور،در گسترهی فرهنگ عامهی ایران،جای پا بر جای پای پیغامآوران،و چهرههای حماسی بزرگ میگذارد،و چه بسیار از باورداشتهای بومی که در آن اشخاص اساطیری تاریخی،و نیز حماسی رنگ و نشان به وجود آورده،نامشان از ذهن و زبان عامه دور شده و «علی»،«آن شیر حق»در مقامشان قرار گرفته است.