چکیده:
یکی از اهداف بزرگ انبیای الهی و به ویژه پیامبر گرامی اسلامصلی الله علیه وآله
احقاق حق و برپایی عدالت بوده است. اسلام در راستایکرامت انسانی و عدالت اجتماعی
برای تمامی افراد، اعم از مسلمان و غیر مسلمان، حقوقی قائل است. این حقوق به طور
متقابل در ارتباطات افراد با یکدیگر و با حکومت جاری است. سیره پیامبرصلی الله علیه
وآله به ویژه در مدینه و با تشکیل حکومت نشان دهنده آن است که حتی در صورت غلبه بر
دشمن و پیروی اکثریت جامعه از ایشان، باز هم حقوق اقلیت غیر مسلمان را به رسمیت
شناخته و به پیروان خویش با تأکید و جدیت رعایت حقوق اقلیت را توصیه میکردند و
تاریخ نشان میدهد که گروههای اقلیت آزادانه در جامعه زندگی کرده و نه تنها بر
پذیرش دین جدید الزام نمیشدند که گاه مباحثات اعتقادی نیز در حضور مسلمانان با
پیامبر داشته و با انگیزه به چالش کشیدن پیامبرصلی الله علیه وآله با ایشان احتجاج
میکردند. در این مقاله برآنیم تا پس از بررسی مبانی و اصول رفتاری پیامبر در
حکومت، به ویژه اصولی که در ارتباط با حقوق اقلیتها در عرصههای مختلف است، به
بررسی حقوق اقلیتها در آن عرصهها بپردازیم. بدیهی است که رفتار فردی ایشان با
افراد و گروهها نیز به عنوان حاکم کشور اسلامی میتواند در این امر از اهمیت خاصی
برخوردار باشد.
خلاصه ماشینی:
"سیره پیامبرصلی الله علیه وآله به ویژه در مدینه و با تشکیل حکومت نشان دهنده آن است که حتی در صورت غلبه بر دشمن و پیروی اکثریت جامعه از ایشان، باز هم حقوق اقلیت غیر مسلمان را به رسمیت شناخته و به پیروان خویش با تأکید و جدیت رعایت حقوق اقلیت را توصیه میکردند و تاریخ نشان میدهد که گروههای اقلیت آزادانه در جامعه زندگی کرده و نه تنها بر پذیرش دین جدید الزام نمیشدند که گاه مباحثات اعتقادی نیز در حضور مسلمانان با پیامبر داشته و با انگیزه به چالش کشیدن پیامبرصلی الله علیه وآله با ایشان احتجاج میکردند.
پیامبر اسلام در سیره و رفتار خویش به خوبی احترام به حقوق اقلیتها را به نمایش گذاردهاند و بدون شک الگوی رفتاری همه مسلمانان در این موضوع و موضوعات دیگر نبی مکرم اسلام هستند، زیرا خداوند الگو گرفتن از ایشان را با جمله «لقدکان لکم فی رسول الله اسوة حسنه» به مؤمنان آموخته است.
فراتر این که پناه دهنده نیز پس از آنکه فرد به امید صداقت وی به او پناه آورد نمیتواند پناه خود را صوری خوانده او را بکشد، بلکه باید با امنیت کامل وی را به مأمن و کشور خویش بازگرداند؛ همچنان که امام صادقعلیه السلام در تفسیر این جمله پیامبر «یسعی بذمتهم ادناهم» فرمودهاند: اگر لشکری از مسلمانان گروهی از کفار را محاصره کردند، مردی از کفار گفت امان دهید تا فرمانده شما را ملاقات کنم و با او مناظره کنم، سپس یکی از افراد عادی وی را پناه داد، حتی بر بزرگان مسلمان حفظ امان او واجب است و نمیتوانند متعرض او گردند."