چکیده:
قای مشایخی معتقد است که ایدئولوژی ناسیونالیسم محصول شرایط مدرن است و دیدگاههایی که ملیگرایی ایرانی را به دوره ایران باستان و شاهنامه فردوسی برمیگردانند را نادرست میداند. وی معتقد است ملیگرایی در دوره مشروطه به ادبیات سیاسی ایران وارد شد و همچنین ملیگرایی در ایران وجه سلبی داشته و عمدتا در وجه همبستگی در مقابل بیگانگان شکل گرفته است؛ هر چند در دوره مشروطه با مفهوم تشکیل دولت ـ ملت مدرن ایجاد شد. در دورههای بعدی مفهوم ملیگرایی به امپریالیسم ستیزی تقلیل پیدا کرد و در دوره مصدق وجه استعمار ستیزی او بر وجه لیبرالی آن غلبه پیدا میکند. در این دوره نیز گروههای چپ به همین معنای امپریالیسم ستیزی ملیگرا هستند. ولی معتقد است پس از انقلاب ایده ناسیونالیسم در ایران تضعیف شد و امروزه به دلیل بحث جهانیشدن، باید از ملیگرایی که وجه غالبش امپریالیسم ستیزی و خودکفاگرایی است جدا شویم و قرائتی دیگر را ارائه دهیم.
خلاصه ماشینی:
"ولی معتقد است پس از انقلاب ایده ناسیونالیسم در ایران تضعیف شد و امروزه به دلیل بحث جهانیشدن، باید از ملیگرایی که وجه غالبش امپریالیسم ستیزی و خودکفاگرایی است جدا شویم و قرائتی دیگر را ارائه دهیم.
3ـ همچنین ایشان حرکت ملت ایران در دوران پهلوی دوم، در برهههای مختلف قبل از نهضت امام خمینی قدسسره و همچنین در دوران نهضت امام و انقلاب اسلامی را با نگاه مارکسیستی و چپگرایانه تحلیل میکند و صرفا یک حرکت ضد امپریالیستی میداند و به همین جهت معتقد است ناسیونالیسم ایرانی در این دوران در خاک چپ فرو افتاده است و حرکت امام خمینی نیز یک حرکت صرفا ضدامپریالیستی است.
4. نکته دیگر اینکه ایشان گروههای اسلامگرا را دو دسته میکند: دسته اول افرادی مثل آیتالله طالقانی و دکتر شریعتی که تلفیقی از ملیگرایی و اسلام را مطرح میکنند و گروه دیگر که به دنبال پان اسلامیسم هستند که ظاهرا منظور ایشان امام خمینی قدسسره میباشد که به دنبال صدور انقلاب اسلامی بودند.
در حالی که اگر ناسیونالیسم به معنای کامل غربی آن یعنی دولت ـ ملت مدرن باشد، باید گفت که اساسا انقلاب اسلامی ایران در مقابل چنین تفکری وجود دارد و هیچگاه در چنین جهتی حرکت نخواهد کرد.
محمدی، منوچهر، دکتر مصدق در گذر تاریخ، ص 318 ایران حتی در مقابله با قدرتهای بزرگی چون آمریکا و همدستانش مثل اسرائیل و حتی حمایت از نهضتهایی چون حرکت مردم فلسطین و لبنان کاملا در راستای منافع ملی ایران و در جهت حفظ استقلال سیاسی، فرهنگی و اقتصادی ایران است و آثار عملی خود را نیز طی سالهای اخیر به طورملموسی نشان داده است."