چکیده:
از جمله اشکالاتی که طرفداران برابری همه جانبه حقوق زنان با مردان مطرح میکنند، موضوع
ارث زن در اسلام است؛ اینان میگویند: چرا اسلام ارث زن را که ناتوانتر از مرد است، نصف مرد
قرار داده است؟ آیا این ظلم به زن نیست؟
نگارنده در این نوشتار مختصر، بر آن است که با کنکاش در منابع حقوق اسلام، فلسفه این حکم
اسلامی را تبیین کند.
در این نوشتار، ابتدا تاریخچه ارث زن در میان اقوام و ملل پیش از اسلام و در ادیان آسمانی
غیر از اسلام، بررسی میشود. سپس به چگونگی ارث زن در اسلام اشاره میشود و ضمن پاسخ به
اشکالهای مطرح شده، فلسفه تفاوت ارث زن و مرد، بیان میگردد و بر این نکته تأکید میشود که
قانون ارث در فقه، بر اساس عدالت اقتصادی، اجتماعی و روانی و طبق اصل تقسیم مال بر پایه
حاجت، وضع شده است.
خلاصه ماشینی:
"(2) 2ـ ارث زن، به عنوان فرزند اگر دختر، تنها فرزند خانواده باشد، تمامی ترکه به او میرسد و اگر همه فرزندان متوفی دختر باشند، اموال به صورت مساوی بینشان تقسیم میگردد؛ ولی اگر متفاوت باشند (بعضی پسر و بعضیدختر)، پسر دو برابر دختر، ارث میبرد؛ قرآن کریم در این باره میفرماید: «یوصیکم الله فی أولادکم للذکر مثل حظ الأنثیین» (3) یعنی: خداوند به شما درباره فرزندانتان سفارش میکند که (از میراث) برای پسران، دو برابر سهم دختران قائل شوید.
(1) 3ـ قوانین ارث در نظام حقوقی اسلام، بر اساس موقعیت اجتماعی و به حکم وضع طبیعیای که هر کدام از زن و مرد دارند، تنظیم شده است و ملاک، تنها زن یا مرد بودن نیست و این گمان که همیشه زن صرفا به دلیل جنسیت، نصف مرد ارث میبرد، ناشی از بیدقتی و عدم مطالعه و تحقیق، در احکام ارث در اسلام است؛ زیرا گاهی سهم الارث آن دو مساوی است؛ مانند سهم الارث پدر و مادر وقتی که با فرزند متوفی همراه شوند که پدر و مادر یکسان ارث میبرند و یا متوفی، تنها منسوبین به مادر داشته باشد؛ علاوه بر این، در بعضی موارد سهم زن بیش از مرد است؛ مانند: صورتی که وارث متوفی منحصر به پدر و مادر و شوهر باشد که مادر یک سوم و پدر یک ششم ترکه را به ارث میبرد (2) و یا موردی که همسر با چند برادر و خواهر همراه شود."