چکیده:
هدف: نادیده گرفتن حقوق و آزادی بیماران روانی در جهان شایع است. در حالی که تا سال های میانی سده بیستم بیشتر قوانین برای حمایت از جامعه در برابر بیماران روانی وضع شده بود، در سال های اخیر دیدگاه قانونگذاران برحفظ حقوق بیماران روانی متمرکز شده است. این بررسی با هدف بازبینی قوانین بستری اجباری کشورها و توصیه های سازمان جهانی بهداشت در این زمینه انجام شده است.
روش: در یک بررسی مروری، قوانین بهداشت روان برخی کشورها به ویژه در زمینه بستری اجباری بازبینی شده است. اطلاعات این پژوهش در طول مدت دو سال با بازبینی بیش از چهل پایگاه اطلاع رسانی و جستجوی دستی پانزده منبع در دسترس، گردآوری شده، قوانین بستری اجباری کشورها و هم چنین توصیه های سازمان جهانی بهداشت در حوزه های تفکیک بستری و درمان اجباری، ایجاد محیط هایی با کمترین محدودیت، ملاک های بستری اجباری، مراجع تشخیص و تأیید بستری اجباری و نیز طول مدت بستری اجباری مقایسه گردیده است.
یافته ها: این بررسی نشان داد که سازمان جهانی بهداشت و هم چنین بیشتر کشورهای مورد بررسی بر لزوم رعایت اصول زیر در تدوین قوانین بستری اجباری تأکید کرده اند: ایجاد محیط با کمترین محدودیت، وجود ملاک های ”خطرناک بودن“ و ”نیاز به درمان“ برای بستری اجباری فرد، لزوم تشخیص اندیکاسیون بستری اجباری توسط دو نفر، لزوم تأیید اندیکاسیون یادشده توسط مرجع بی طرف و طول مدت محدود بستری اضطراری در حد چند روز. هم چنین فرآیند بستری و درمان اجباری در برخی کشورها تفکیک و در برخی دیگر ادغام شده است.
نتیجه گیری: با توجه به اهمیت رعایت حقوق متقابل بیمار روانی و جامعه، بستری اجباری دربرگیرنده بخش بزرگی از قانون بهداشت روان است. سازمان جهانی بهداشت که بستری اجباری را نه تنها محرومیت از آزادی بلکه یک ضربه روانشناختی می داند، اصولی را برای تدوین قانون بستری اجباری، ضروری دانسته است. از سوی دیگر با توجه به کاستی های قوانین مربوط به این موضوع در ایران، لزوم از میان برداشتن کاستی ها و قانونمندشدن روند بستری اجباری احساس می شود.
خلاصه ماشینی:
"جستجو در منابع یاد شده بالا،به کمک کلید واژههای زیرانجام شد: ,noitazilatipsoh yroslupmoc,noissimda yroslupmoc,tca ,noissimda yratnulovni,tnemtaert yroslupmoc ,wal,tnemtaert yratnulovni,noitazilatipsoh yratnulovni ,wal htlaeh latnem,tca htlaeh latnem,noitalsigel &wal latnem,tca latnem,noitalsigel htlaeh latnem noitalsigel latnem همچنین در منابع زیر جستجوی دستی انجام شد کهعبارتند از: الف-منابع انگلیسی: *قانون بهداشت روان انگلستان و ولز1(1983) *قانون بهداشت روان2(1990) *قانون مراقبت بهداشت روان:ده اصل اساسی3(1996) *راهنمای قانون بهداشت روان ولز جنوبی4(1998) *قانون بهداشت روان نیوزیلند5(1997) *قانون بهداشت روان کویینزلند6(2000) *پیشنویس سازمان جهانی بهداشت در موردقانونگذاری در بهداشت روان7(2003) *چک لیست سازمان جهانی بهداشت در موردقانونگذاری در بهداشت روان8(2003) *قانون بهداشت روان اسکاتلند9(2003) *کتاب مرجع سازمان جهانی بهداشت در موردبهداشت روان،حقوق بشر و قانونگذاری10(2005) *قانون کفایت روانی انگلستان و ولز11(2005) *قانون بهداشت روان انگلیس:راهنمای علمی12(2006) ب-منابع فارسی: *قانون مجازات اسلامی(1375) *فصلنامه اندیشه و رفتار *مجموعه قوانین موجود در ارتباط با بیمار روانی درایران (1)- (selaW,dnalgnE)tca htlaeh latneM (2)- 1990 tca htlaeh latneM (3)- (1996)selpicnirp cisab net:wal erac htlaeh latneM (4)- (1998-WSN)koob ediug tca htlaeh latneM (5)- (dnalaeZ weN)1999 tca tnemdnema htlaeh latneM (6)- (dnalsneeuQ)2000 tca htlaeh latneM (7)- noitalsigel htlaeh latnem no launam OHW tfarD (8)- noitalsigek htlaeh latnem no tsilkcehc OHW (9)- (dnaltocS)2003 tca htlaeh latnem ehT (10)- sthgir namuh,htlaeh latnem no koob ecruoser OHW noitalsigel dna (11)- (selaW,dnalgnE)2005 tca yticapac latneM (12)- ediug lacitcarp a:wal htlaeh latneM در این بررسی،موضوعات زیر در قوانین بستری اجباریکشورها مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است: *طول مدت بستری *مرجع تشخیص بستری اجباری *مرجع تأییدکننده بستری اجباری *تأکید بر محیط با کمترین محدودیت *به کارگیری معیار«خطرناک بودن» *به کارگیری معیار«نیاز به درمان» *تفکیک بستری اجباری از درمان اجباری *درصد موارد بستری اجباری به کل بستریها *به کارگیری تشخیص روانپزشکی در بستریاجباری(بر پایه طبقهبندیهای بینالمللی) یافتهها پیش از بازبینی قوانین بستری اجباری در سایر کشورها،نگاهی به قوانین کشور ایران در این مورد نشان میدهدکه در حال حاضر در کشور ما قانون تعریف شدهایبرای بستری اجباری بیماران روانی وجود ندارد."