خلاصه ماشینی:
"دوم-روایت هرودت: هرودت مورخ معروف یونانی که از،484 تا 425 پیش از میلاد میزیست در تاریخ خود نام گئوماته مغ را بردیا خوانده و داستان او را در ضمن زندگینامه کمبوجیه و داریوش بزرگ،در کتاب سوم خود بنام«تالی»15 چنین آورده است: بند 61-در همان هنگام که کمبوجیه فرزند کورش در مصر بود،دو مغ که باهم برادر بودند بر ضد او قیام کردند،کمبوجیه یکی از این دو تن را بسمت ناظر مأمور اداره اموال خود کرده بود و همین شخص بود که توطئه را طرح کرد.
داریوش بطور قطع از روز کشتن مغ غاصب زمام تخت و تاج را بدست گرفته بود،اما مطابق رسومی،که پارسیان از بابلیان آموخته بودند،رسما دورهء سلطنت وی بایستی از نخستین روز سال نو حساب شده باشد و شش ماه اول سلطنت او جزء پادشاهی کمبوجیه،که بلافاصله قبل از او بوده است شمرده شود (داریوش در اینجا میان واقعیات و رسوم تلفیقی کرده،چنانکه در دولت خود نیز از تلفیق سیاستهای ممالک شرق و قوم پارسی خود استفاده میکرد.
چون مغان زردشتی بودند و پرستشگاه ایشان آتشکده بود از این جهت نمیتوان گفت معابدی را که گئوماتا ویران کرد آتشکده بود بلکه میتوان بحدس قابل شد که این معابد ویران شده متعلق بدارندگان ادیان دیگری مانند بابلیان و ایلامیان و جز آنان بوده است.
ازاینروایات معلوم میشود که دین زردشت در آخرین سالهای سلطنت کورش پیشرفت بسیاری کرده و مغان خود را برای کارهای مهم در سیاست داخلی مملکت آماده میکردند،از این جهت غیبت کمبوجیه هنگام لشکرکشی او به مصر به آنان فرصت مناسبی داد که حکومت را دیگرباره بدست گیرند."