نکات بلاغی در صحیفه سجادیه مقاله

"با این همه اگر صحیفه را نیز که به لحاظ غرض و هدف خاص مترتب بر آن، دارای سبک مخصوص به خود است با دقت مطالعه کنیم درمی‌یابیم که استفاده امام از تشبیه و کنایه و زبان مجاز و استعاره بسیار ظریف و زیبا بوده و مضامین را با ترکیباتی روح‌نواز بیان کرده است که از همین امر می‌توان چنین نتیجه گرفت که اگر امام می‌خواستند و ادب دعا اقتضا می‌کرد، می‌توانستند از حیث ادبی کلامی بسیار متفاوت‌تر از آنچه فرموده‌اند، با انتخاب کلمات و ترکیبات مجازی و استعاری عمیقتر برگزینند؛ اما ایشان معانی دقیق عرفانی و فلسفی و اعتقادی را با کلامی ساده و رسا و شیوا بیان فرموده‌اند و جایی مشاهده نمی‌شود که از کلمات مهجور و ثقیل و دشوار استفاده کرده باشند. اگر به عمق معنی و مفهوم هر دو دعا بخوبی دقت کنیم و به روح کلام در آنها به ژرف بنگریم، متوجه می‌شویم که در دعای بیست‌ونهم سخن از تنگی و گرفتاری و عرض حال بنده بدگمان نسبت به لطف و رحمت خداوند و ملتمس در نزد غیر خداست (حتی التمسنا أرزاقک من عند المرزوقین) بنده‌ای که هنوز بدان حد از یقین و اطمینان راسخ قلبی نسبت به فضل و رحمت الهی و این که اگر گشایشی و فراخی در زندگی است از رازق قادر است نه مرزوق عاجز، نرسیده لذا شایسته ذکر نام اقدس ربوبی در حین سخن گفتن با او نیست و چه بسیارند بندگانی که از کج‌فهمی و نادانی، در امور تدبر نمی‌کنند و بهره‌مندی از نعمات زندگی را به عوامل مادی و اشخاص و افراد روزی‌خوار نسبت می‌دهند نه به مبدأ هستی و خدای روزی‌رسان بلکه از او جدا گشته‌اند و چون به تنگی و بلا گرفتار آیند آن گاه شاید به خالق خود روی آورند."