خلاصه ماشینی:
"در رمان جزیره سرگردانی زبان استعاری بیشتر در هیأت تشخیص روی مینماید و زنده بودن و پویایی تصاویر به حیاتمند بودن عناصر طبثیعی از دید نویسنده بستگی دارد.
اما این گونه نیست که بیان هنری رمان دانشور یکسره مجازی باشد؛زیرا،او به استعاره و محوریت آن در زبان ادبی نیز توجه دارد.
زندگی بخشی نویسنده به عناصر طبیعی یا از طریق انتساب عمل انسان به آنها صورت میگیرد و یا از طریق افزودن صفت انسانی به آنها و یا با ساخت ترکیب اضافی،مثلا:سر به سر گذاشتن خورشید با یاس بنفش،از نوع نسبت دادن افعال انسانی به آن است: -«خورشید حالا با درخت یاس بنفش،که زیر پنجره بود.
فعلی که به همراه عناصر طبیعی مانند خورشید و ابر و باران میآید عملی انسانی همچون: خندیدن،گریستن،بد جنسی کردن و اخم کردن را به آنها نسبت میدهد و اگر چه نهاد جمله در جایگاه خود قرار گرفته با فعلی که از نظر منطقی از آن او نیست جانشین شخصیتی جاندار میگردد و نوعی معنای تازه را با خود حمل میکند.
بررسی تصویرسازی در رمان جزیره سرگردانی نشان میدهد که این نظریه در مورد تمام داستانهای بلند صادق نیست و اگر نه تمام رمانهای فارسی که بعضی از آنها در هر دو محور افقی و عمودی زبان،دست به تصویرسازی زدهاند و زبان مجازی و استعاری هر دو در این اثر سیمین دانشور فعال هستند.
محور جانشینی کلام نویسنده نیز فعال است و تشخیص و استعاره و تشبیه و کنایههایی را که با روحیۀ شخصیتهای داستانی و موقعیتهای زمانی و مکانی آنان مناسبت دارد شکل میدهد."