چکیده:
برغم وجود مطالب و نظرات وسیع و روشن در نزد حکیمان اسلامی درخصوص سیاست و حکومت و فلسفه سیاسی،از سوی برخی نویسندگان اظهار شده است که در تفکر اسلامی،بخصوص مسلک صدرائی،سیاست و فلسفه سیاسی جایگاهی ندارد.آنها معتقدند از آنجا که در اندیشه اسلامی-بخصوص تفکر و فلسفه آمیخته به عرفان صدرائی-دنیا مورد مذمت و نکوهش قرار گرفته،ازاینرو در این حکمت نمیتوان انتظار اندیشه سیاسی داشت؛چرا که در سیاست اصالت با دنیا و در عرفان اصالت با آخرت است و با مبانی عرفانی،اندیشه و عمل دنیایی نمیتوان داشت.برای روشن شدن اشکال و نیز اندیشهء ملا صدرا در بحث مزبور،ضمن معرفی مجموعه آثاری که ملا صدرا در آنها،به سیاست و حکومت پرداخته و فلسفه وی به خوبی از آن مطالب استخراج میشود،مبانی و اصول منظومه فکری ملا صدرا که فلسفه سیاسی وی بر آنها بنا شده است بگونهای مفصل و مستند بیان شده است که از آن جمله جایگاه انسان و دنیا در هستیشناسی ملا صدرا و ضرورت حکومت و سیاست برای چنین انسان و دنیایی است و نیز رابطه شریعت و سیاست و...و بالاخره غایت حکومت در نگاه وی برای انسان خلیفه الله،در این مقاله،مورد نظر بوده است.
خلاصه ماشینی:
"ج)ضرورت تشکیل حکومت و سیاست از کلام پژوهشگر ایرانی آقای طباطبائی نقل کردیم که اساس اشکال ایشان بر ملا صدرا،غفلت و یا تغافل وی از پرداختن به دنیا و معاش اقتصادی و وضعیت اجتماعی مردم است و بنابراین ملا صدرا نمیتواند،فلسفه سیاسی داشته باشد(طباطبائی،3731،ص 172)و برای روشن شدن مطلب،قبل از پرداختن به ضرورت وجود حکومت و سیاست از نظر صدرا،شواهدی دال بر توجه صدرا با امور دنیا و عالم ماده بیان میگردد.
از نگاه ملا صدرا گرچه مقصود شرایع،جز معرفت الله و غایت قصوای بعثت انبیاء جز وصول به آن مقصود نیست«اما این هدف حاصل نمیگردد مگر در حیات دنیا،زیرا که نفس در اول تکونش،ناقص بالقوه است و ارتقای از حال نقص به حال تمام،نمیتواند بود مگر به حرکت و زمان و ماده قابله،و وجود سیاست و حکومت در منظومه فکری صدر المتألهین (Politics and Government in.
البته اعتقاد به اینکه میان سیاست و دین رابطهای وجود دارد تنها مختص به مسلمانان که نظریات سیاسی خود را بر پایه مبانی دینی استوار کردهاند،نیست بلکه برخی از فیلسوفان غربی نیز به آن اقدام کردهاند؛همچنین اسپنیوزا که کتابی را به عنوان«لا هوت و سیاست»را تألیف کرده و بسیاری از آنها در تلاشهای خود سعی نمودند بر این مطلب که شایسته است هر فعالیت فکری انسان بر ابعاد متافیزیکی استوار باشد،تاکید کنند.
صدرا ضمن تأکید بر عالم محسوس مادی از حیث وجوب مقدمه واجب، ضرورت وجود سیاست و حکومت عدل و قدرتمند را براساس یک نظام فکری متقن،به اثبات میرساند اما در این نگرش،جایگاه ویژه انسان به عنوان خلیفه الهی و جایگاه ویژه معرفت و شناخت برای وصول به سعادت و غایات الهی،بسیار برجسته است."