چکیده:
در این تحقیق ابتدا کوشش شده است تعریفی نسبتا جامع از تذکره و تاریخ ادبیات و تفاوت آن دو ذکر شود و
برای تدوین و تألیف تاریخ ادبیات طرحی پیشنهاد گردد.
تاریخ ادبیات نویسیاز1285 ش. در ایران شروع شده و چون تا سال 1332 ش. مرحلهای از کمال خود را
پشت سرگذاشته است؛ این دوره مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. برای دستیابی به نتیجه مطلوب دوره
مذکور به 5 دهه تقسیم شده و در هر دهه، پس از تبیین وضع آن دوره، مهمترین آثار پدید آمده در این زمینه نقد و
بررسی شده ، در نهایت نتیجه کلی تحقیقات بیان گردیده است.
طرح پیشنهادی برای تألیف تاریخ ادبیات بر مبنای هدف، موضوع، روش تحقیق و اشتمال، ارائه شده و
درباره جزئیات هر یک مطالب لازم بیان شده است.
خلاصه ماشینی:
مطالعه منابع مختلف و فهرستها نشان میدهد که تاکنون تحقیق مستقلی در این باره صورت نگرفته است و فقط برخی از نگارندگان تاریخ ادبیات یا محققان، مثل فروزانفر در مقدمه سخن و سخنوران و ادوارد براون و هرمان اته در مقدمه تاریخ ادبیاتهای خود، ملک الشعرای بهار و دکتر زرین کوب، در خلال آثار خود تا حدی به نقد تحقیقات ادبی و تذکرهها پرداختهاند؛ بنابراین بررسی شیوهها و روشهای محققان تاریخ ادبی لازم است تا معلوم شود در آثار آنها چقدر نوآوری.
» (از گذشته ادبی ایران؛ ص الف ـ ب) شبلی نعمانی بحث درباره «شعر و شاعری ایران که از کی آغاز شده و عللواسباب پیدایش آن چه بوده»است؟ چگونه مراحل تکامل را پیموده؟ تحولات و تطوراتی که در آن به مرور زمان روی داده ،چه بوده، اوضاع و حالات اجتماعی و قومی چه اثری بر آن بخشیده یا تأثیر آن بر قوم و سیاست و اجتماع چه بوده است (شعر العجم؛، ص 3) را در تاریخ ادبیات مورد اهمیت قرار میدهد.
در مجموع، تاریخ ادبیات بررسی تحولات و دگرگونیهای میراثهای ادبی که محصول ذوق و قریحه هستند، در تمامی اعصار با ذکر ویژگیهای مذهبی ،معنوی و زیبایی و بیان کیفیت تطور آنها و معرفی شعرا و نویسندگان و دیگر پدیدآورندگان آثار ادبی و بحث انتقادی درباره زندگی و آثار آنان بر اساس زبانشناسی، جامعهشناسی و روششناسی، معناشناسی ،تاریخ ،فرهنگ ،اخلاق و بحث درباره ارتباط این عوامل و علل با ایجاد یک اثر ادبی یا ظهور یک ادیب و سخنور از آغاز تاریخ است.