چکیده:
پیشگویی سخن گفتن از واقعهای،در آیندهی دور یا نزدیک،بدون در نظر گرفتن واقع شدن یا نشدن آن است.پیشگویی یکی از عناصر برجستهی حماسه است که در شاهنامه نمودهای فراوانی دارد.مقالهی حاضر به منظور بررسی،تحلیل و دستهبندی پیشگوییهای گوناگون شاهنامه و به روش توصیفی نگاشته شده است. پیشگوییهای شاهنامه در 31 دسته به قرار زیر جای گرفتهاند: براعت استهلال(72 مورد)،راوی دانا(49 مورد)،ستاره و ستاره شماری (14 مورد)،خواب و خوابگزاری(32 مورد)،پیشگوییهای ماوراء طبیعی (42 مورد)پیشگوییهای حکیم،موبد،راهب(46 مورد)،پیشگویی شهریاران(751 مورد)،پیشگویی پهلوانان(081 مورد)،پیشگویی خاندان شهریاران(52 مورد)پیشگویی افراد عادی(82 مورد)،تفأل(41 مورد)، گمان(51 مورد)و رجز(25 مورد).مجموع پیشگوییهای موجود در شاهنامه627 مورد است که از این تعداد،601 پیشگویی نادرست است.
خلاصه ماشینی:
"سرنوشت داستان و قهرمان از پیش برای شنونده یا خواننده معلوم است(حمیدیان،
چهار بار مستقیم یا به اشاره،به آیندهی داستان اشاره میکند،از این تعداد،دو مورد
در شاهنامه در مجموع بیست و سه مورد خواب و خوابگزاری دیده میشود که
مورد زیر نمونهای از خواب و خوابگزاری در شاهنامه است: ضحاکبر تخت نشسته،ستم پیشه کرده و مغز سر جوانان را خورش ماران رسته
مجموع پیشگوییهای این دسته بیست و چهار مورد،و پیشگویی نادرست آن
در شاهنامه حضور این گروه بسیار نادر است.
این دسته چهل و شش مورد از پیشگوییهای شاهنامه را تشکیل میدهد که از
در شاهنامه در مجموع یکصد و پنجاه و هفت مورد پیشگویی به وسیله شهریاران
در شاهنامه در مجموع یکصد و هشتاد مورد پیشگویی به وسیلهء پهلوانان صورت
در شاهنامه بیبست و پنج مورد پیشگویی به وسیلهء این دسته صورت گرفته که از
برخی پیشگوییهای این دسته،مانند پیشگویی باربد هنگام زندانی شدن خسرو
در شاهنامه در مجموع بیست و هشت مورد پیشگویی به وسیله افراد عادی
راههای پیشگویی در شاهنامه است و جالب آنککه این نیز از آن دسته از
در شاهنامه در مجموع چارده مورد تفأل زنی دیده میشود که همهء موارد به
مورد زیر نمونهای از تفأل در شاهنامه است:
در شاهنامه پانزده مورد گمان به صورت پیشگویی دیده میشود که تمام موارد
در شاهنامه در مجموع پنجاه و دو مورد پیشگویی به صورت رجز دیده میشود
مورد زیر نمونهای از پیشگویی به صورت رجز است:
در جنگ کین خواهی سیاوش،رستم به پیران میگوید:بغلتی همی خیره در خون خویش بد است این و زین بدتر آیدت پیش"