خلاصه ماشینی:
"«شیخ محمد عبده»در مقدمهای که بر شرح خود بر نهج البلاغه نوشته است درباره این عنوان مینویسد: «این کتاب جلیل،مجموعهای است از سخنان سید و مولای ما امیر مؤمنان علی بن ابی طالب کرم الله وجهه که سید شریف رضی از سخنان متفرق آن حضرت گزینش و گردآوری کرده و نام آن را نهج البلاغه نهاده است،و من اسمی مناسبتر و شایستهتر از این اسم که دلالت بر معنای آن بکند،سراغ ندارم و بیشتر از آنچه این اسم بر آن دلالت دارد، نمیتوانم آن را توصیف کنم».
اما در توضیح این امر که چرا شریف رضی سندهای این کتاب را نیاورده و خبرها را اسناد نکرده است،توجه به چند نکته راهگشاست: جایگاه تالیف سید رضی در مقام تالیف کتابی فقهی یا گردآوری احادیث در حوزه احکام و امور شرعی نبوده است،71بلکه همانطور که خود وی در مقدمهء نهج البلاغه تصریح کرده در پی آن بوده است که کتابی تالیف کند که دربرگیرندهء شگفتیهای بلاغت و نمونههای ارزنده فصاحت و گوهرهای ادبیات عربی و نکات درخشان از سخنان دینی و دنیوی باشد که در هیچ کتابی جمعآوری نشده و در هیچ نوشتهای تمام جوانب آن گردآوری نگشته است،81و در این امر کاملا موفق بوده است.
این کتاب از نظر لفظ و معنا در حد اعجاز است و چه کسی جز علی(ع)میتوانسته است چنین معجزهآسا سخن گوید؟ شریف رضی خود متوجه این حقیقت بوده است و در مقدمه خویش بر نهج البلاغه یادآور شده است که چون کتاب خصائص الائمه را تالیف کرده و در انتهای جزء نخست آن در فصلی نمونههایی از کلام امیر مؤمنان(ع) را آورده است،گروهی از دوستان،آن فصل را پسندیدند و از نکات بینظیر آن دچار شگفتی شدند."