خلاصه ماشینی:
"وقتی پای استعمارگران به سرزمینهای خاورمیانه گشوده شد، علاوه بر این که اقلیتها و فرقهها را بر علیه مسلمانان تحریک میکردند و انحرافات و بدعتهای آنان را برای ایجاد اختلاف بین شیعه و سنی و رودرروی هم قرار دادن مسلمانان اولا بزرگ جلوه میدادند و ثانیا به _______________________________ 1) نک: نقطویان، دکتر کیا، ص 15، زندگانی شاه عباس اول، نصرالله فلسفی، ج1، ص 44، سیاست و اقتصاد در عصر صفوی، باستانی پاریزی، و نیز مقاله نامبرده به نام جزر و مد سیاست در امپراتوری صفوی، یغما، سال 20، ص 52 .
کاهش حساسیت مسلمانان در خصوص جانبداری از سنت محمدی صلی الله علیه و آله و فرهنگ علوی و ایجاد شک و تردید در اصالت احادیث اسلامی و سیره معصومین علیهم السلام و القای این شبهه که خداوند از عبادت بندگان بینیاز است و به بهانه شرایط اجتماعی و مقتضیات زمان، مسلمین را از برپایی برخی مراسم و سنتها برحذر میدارند و ایجاد بناهای مقدس چون ساخت مسجد، حسینیه، تکیه و عمران و آبادانی بارگاه بزرگان دین را اموری غیر ضروری و جزیی و کماهمیت تلقی کرده و این سنتهای نیک را یا به بوته فراموشی میسپردند یا محدود میکردند .
معرفی دین اسلام به عنوان آیینی که تعالیم آن تفرقه و گروهگرایی را ترویج میکند و دلیل این را هم وجود فرقههای گوناگون در میان دو مذهب شیعه و سنی و اختلافات فراوان آنان با یکدیگر ذکر میکنند و این که پیروان این آیین هیچوقتبه تفاهم نمیرسند، هرج و مرج و ناامنی ارمغان این تفکر است، پس باید دلبستگی و ایمان مسلمانان نسبتبه اعتقادات کاهش یابد تا اتحادشان به دست آید و تفاهم بین آنان عملی گردد!"