خلاصه ماشینی:
"«ابن ابی الحدید معتزلی»در شرح نهج البلاغه خویش فصلی درباره کلام مسجع امام(ع)گشوده و یادآور شده است که برخی از ارباب علوم ادبی گویند که«سجع»جزو معایب کلام است و ازاینرو خطبههای مسجع امیر مومنان(ع)را نیز مخدوش دانستهاند و مدعی شدهاند که کلام عرب، تهی از سجع و عاری از تکلیف و تصنع بوده است،چنانکه خطبهء پیامبر(ص) در حجه الوداع اینگونه است...
31 بنابراین قرآن کریم و کلام نبوی مشحون از سجع و دیگر صنایع ادبی است و علی(ع)شاگرد مکتب قرآن و تربیت شده پیامبر عظیم الشان اسلام است و چه چیز شایستهتر و سزاوارتر از اینکه از قرآن و پیامبر،حتی در اسلوب کلام و تعبیر و ساخت و بافت سخن پیروی کند؟بیتردید امیر مومنان(ع)تحت تاثیر این دو منبع نورانی بوده،زیرا مودب به ادب آن دو بوده است،و فراوانی سجع در کلام آن حضرت امری طبیعی بلکه عین وجود اوست که جلوهء قرآن کریم و مظهر تربیت نبوی است،و به بیان ابن ابی الحدید معتزلی آن حضرت پیشوای ارباب صنایع بدیع است.
24 امام(ع)در اینجا تپینهاد تعقیب نکردن«طلحه»و«زبیر»و تاخیر انداختن جنگ با ایشان را با بیان تشبیهی رد میکند و مفهوم تشبیه این است که اگر آنان تعقیب نشوند و این امر به تاخیر افتد،موجب آمادگی بیشتر دشمن میشود،و در این صورت کاری مانند کار کفتار خواهد بود که در تمام مدت حیله شکارچی همچنان آرام بماند و به خواب رود تا شکار شود.
58 امام(ع)در این سخن فتنه را به دریای خروشان تشبیه کرده و از این رو لفظ امواج را برای آن استعاره آورده است و این بیان را به عنوان کنایه از به پا خاستن فتنه گفته است،و وجه شبه روشن است،زیرا همانطور که دریا به هنگام خروش فروروندگان در خود را غرق میسازد، امواج فتنهها نیز به هنگام هجوم روندگان در خود را به کام هلاکت فرو میکشد."