چکیده:
به رغم اینکه پیامبر اکرم(ص)به عنوان حاکم،احکام حکومتی متعددی صادر کردند و با توجه به اینکه روایات زیادی تحت عنوان«فرض الله»و فرض النبی(ص)در مجامع روایی نقل شده است،آیا آن حضرت در جایگاه تبلیغ و به عنوان مبلغ احکام الهی،حق تشریع حکم کلی الهی را داشتهاند یا خیر؟این نوشتار،حق تشریع در احکام الهی و تفویض این حق به رسول اکرم(ص)را در موارد محدودی تأیید میکند.با این تأکید که شارع بودن پیامبر(ص)در طول شارع بودن خداوند است.در نتیجه آن حضرت هم شارع بودند و هم شارح؛ضمن اینکه تشریعات او با اجتهاد به معنای مصطلح فقهی متمایز است.
خلاصه ماشینی:
"5-فرق احکام الهی و احکام حکومتی میان احکام الهی،که رسول اکرم(ص)در مقام تبلیغ و تبیین آن بر میآمدند و احکام حکومتی که به عنوان حاکم و اداره کنندهء جامعه صادر میکردند،فرقهای زیادی وجود دارد که در ذیل به برخی از آنها اشاره میشود: 1-5-حکم شرعی و الهی،دائمی و غیر قابل تغییر است؛مثل وجوب نماز،حد شرب خمر،وجوب روزه،حرمت ربا و مانند آن،مگر اینکه شارع مقدس خود به موقتی بودن آن تصریح کرده باشد و یا قرائن و شواهد بر موقتی بودن آن دلالت کند؛چنانکه بر اساس آیهء: «و اللاتی یأتین الفاحشة من نسائکم فاستشهدوا علیهن اربعة منکم،فان شهدوا فامسکوهن فی البیوت حتی یتوفیهن الموت او یجعل الله لهن سبیلا» (نساء51/)حکم زنانی که در صدر اسلام مرتکب زنا شدند،اگر چهار نفر بر زنای آنها شهادت میدادند،این بود که در خانههایشان حبس شوند تا مرگشان فرا رسد،اما به نزول آیهء «الزانیة و الزانی فاجلدوا کل واحد منهما مائة جلدة و لا تأخذکم بهما رأفة فی دین الله ان کنتم تؤمنون بالله و الیوم الآخر و لیشهد عذابهما طائفة من المؤمنین» (نور2/)این حکم تغییر کرد و خداوند فرمود،زن و مرد زناکار را صد تازیانه بزنید(فاضل مقداد،بیتا،ج 2:933؛مکارم شیرازی،بیتا،ج 3:803).
سؤال این نوشتار این است که آیا رسول خدا(ص)حق تشریع در حوزهء احکام کلی الهی را داشت؛به عبارت دیگر،گذشته از اینکه در مقام قضاوت و داوری،حق صدور حکم قضایی برای حل و فصل دعاوی و اجرای مجازات و در مقام ادارهء جامعه به عوان امام و زعیم،حق صدور احکام حکومتی را داشت،آیا در مقام تبلیغ، خدای متعال این حق را به او واگذار کرده بود که قانونگذاری کند و به تشریع احکام شرعی بپردازد و در یک کلمه،آیا در سیرهء پیامبر(ص)به عنوان حکم الهی،موردی وجود دارد که در قرآن کریم نیامده و پیامبر اکرم(ص)ابتدا به ساکن،جعل حکم کرده باشد؟ برای پاسخ به این سؤال ابتدا به سراغ آیات قرآن میرویم و سپس به بررسی روایات میپردازیم."