چکیده:
این مقاله بر آن است که نسبت میان ادبیات و فرهنگ را بکاود و ضمن بررسی تعامل بین آنها،میزان اثرگذاری و اثرپذیری این دو را مشخص کند.هدف از این بررسی نشاندادن توان بالقوه ادبیات در پیشبرد فرهنگ است.برای دستیابی به این منظور،نگارنده در بخشی از مقاله میکوشد نشان دهد که در گذشته چگونه ادبیات و بهطور مشخص شعر در کشور ما توانسته است در میان اقوام مختلف،همگرایی قومی و فرهنگی به وجود آورد و آنها را به هم نزدیک کند.بررسی توان و ظرفیت ادبیات در تضمین بقا و دوام فرهنگ،بخش دیگری از این مقاله را به خود اختصاص میدهد.سپس در بخش«ادبیات،جلوهگاه فرهنگ»با ارائه شواهدی،بازتاب وضعیت فرهنگی جامعه در ادبیات نشان داده میشود.در انتها موارد یاد شده در بخش «سرانجام سخن»جمعبندی میگردد.
خلاصه ماشینی:
"کلید واژهها: ادبیات1،فرهنگ2،همگرایی قومی3،همگرایی فرهنگی4 (1)- literature (2)- cultue (3)- ethnic convergence (4)- cultural convergence مقدمه آیا میتوان نسبتی میان ادبیات و فرهنگ برقرار کرد؟اگر ارتباطی میان این دو وجود دارد،این ارتباط از چه نوعی است؟آیا ارتباط ادبیات و فرهنگ ارتباطی یکسویه است؟آیا ادبیات میتواند در سرزندگی و نشاط جوامع مؤثر باشد؟اگر ادبیات بالندگی خود را از دست بدهد،آیا زمینه برای فرهنگزدایی فراهم میشود؟ آیا اصلا میتوان ادعا کرد که بالندگی فرهنگی از بالندگی ادبی تأثیرپذر است؟ اینها سؤالاتی است که در این مقاله به پاسخ آنها پرداخته میشود.
آشوری در مقاله«آیا شعر همچنان رسانه اصلی فرهنگی ما خواهد ماند؟»میآورد،«شناسندگان فرهنگ هزارساله زبان فارسی در این نکته همرأیاند که شعر مهمترین عنصر هنری و رسانه فرهنگی در فضای فرهنگ ایرانی بوده است(آشوری،0831:281)و حقشناس در همین خصوص در مقاله«رمان و عصر جدید»مینویسد،«همه ما بیگمان قبول داریم که شعر،شکل غالب ادبیات فارسی در کل ادوار گذشته است» و ادامه میدهد«این وضع تنها به ادبیات فارسی محدود نمیشود،بلکه دامنه آن به ادبیات گذشته همهی زبانها در همه جوامع سنتی کشیده میشود»(حقشناس،2831: 25).
نکته دیگر اینکه اگر ادبیات در گذشته توانسته است اسباب همگرایی و انسجام قومی و فرهنگی را در جوامع گوناگون و از جمله جامعه ایرانی فراهم سازد در آینده نیز میتواند عاملی برای تقویت وحدت و انسجام اقوام مختلف شود؛به شرط اینکه این واقعیت(قابلیت ادبیات در ایجاد همگرایی قومی و فرهنگی)را بپذیریم و منطبق با نیاز زمانه در گسترش آن بکوشیم."