خلاصه ماشینی:
"چگونه روزه گرفتن به وضع فعلی درآمد؟ هرکس قبل از افطار به خواب میرفت دیگر حق افطار نداشت به قلم جواد فاضل نبرد بزرگ خندق که یکی از بزرگترین نبردهای صدر اسلام بود در ماه رمضان اتفاق افتاد و مسلمانان مدینه با شکم گرسنه و دهان تشنه دورتادور شهر را به وسیله خندق تجهیز میکردند تا بتوانند با عده انگشت شمار خود در برابر مهاجمه قریش از دین و شهر و ناموس خویش دفاع کنند.
چشم پر از انتظارش پیش از آنکه به دیدار افطار روشن شود در غرقاب خواب فرورفت ناگهان بیدار شد اما افسوس که دیگر نعمت افطار کردن بر وی حرام بود،شب را همچنان گرسنه و تشنه به روز رسانید و سپیدهدم روزه را از سرگرفته و دامن همت بر کمر زده به کار حفر خندق پرداخت بالاخره تلاش کار و سوزش آفتاب بدو مهلت نداد که مانند روزهای دیگر وظیفه خویش را به پایان برساند و چنانچه خواندهاید به ضعف و بیهوشی دچار گشت."