خلاصه ماشینی:
با اینکه انتخابات و اصلاحات اقتصادی نشاندهنده تعدیلاتی در داخل کشور است، سیاست خارجی ایران خصلت تهاجمی خود را حفظ کرده است.
واشنگتن باید خود را برای مقابله با تهدید ایران نسبت به منافع حیاتی ایالات متحده در خلیج فارس که سه چهارم نفت جهان را در خود ذخیره دارد،آماده سازد واشنگتن همچنانکه در دهههای گذشته در مورد شوروی عمل کرد،در مقابل ایران نیز دو راه در پیش روی خود دارد:تشنجزدایی1یا دربرگیری2تشنجزدایی به معنای همکاری با رفسنجانی و دیگر میانهروها به امید معتدل ساختن رفتار ضد غربی ایران است و دربرگیری به معنای کنار (1).
در نتیجه بیشتر متحدان ایالات متحده شیوه تشنجزدایی را اتخاذ کرده،سالانه میلیارها دلار بعنوان وامهایی برای کمک به حکومت و دستیابی به تکنولوژی پیشرفته و حتی کمکهای نظامی در اختیار ایران قرار میدهند.
کسر بودجه 8 میلیارد دلاری سال 2991 این کشور در حدود تولید ناخالص داخلی یا دو برابر کسر بودجه ایالات متحده نسبت به تولید ناخالص داخلی خود است.
رهبران ترک از آن جهت خود را از جنگ قفقاز دور نگه داشتهاند که میدانند همدستی با آذربایجان ممکن است روابط حساس ترکیه با ایالات متحده و اروپا را دچار مخاطره سازد.
ارمنستان نیز به سهم خود دلایل موجهی برای حفظ روابط حسنه خود با ترکیه که محور عمده ارتباط این کشور با جهان خارج بشمار میرود،در اختیار دارد.
لذا واشنگتن از دو گزینه برخوردار است:تشویق[کشورهای آسیای مرکزی]به ارتباط با ترکیه یا روسیه بوش با استمرار سیاست گذشته،ترکیه را بعنوان"مدلی برای دیگران"مخصوصا جمهوری تازه استقلال یافته آسیای مرکزی معرفی کرد.