خلاصه ماشینی:
"چه مؤلفههایی باید وجود داشته باشد که یک اثر موسیقایی را به عنوان موسیقی آیینی بپذیریم؟ هر اثری که به پرستش و باور انسان نسبت به مبدأ و خداوند توجه داشته باشد در این حوزه قرار میگیرد؛همچنین آن آثاری که رویکرد به معنویت دارد.
این قابلیتها نیز در دو شکل تحقق پیدا میکند که عبارت است از فواصل و ساختار درونی موسیقی و همچنین محتوایی که بیان میشود؛یعنی اگر این دو بخش وجود داشته باشند،میتوان گفت که این موسیقی،موسیقی آیینی است.
با این توضیحات،موسیقی آیینی لزوما باید از چه ساختاری بهره بگیرد؟ ساختاری که با آیین تناسب داشته باشد و اگر با کلام مقدس و عرفانی و کلامی که بار معنوی دارد همراه شود،موسیقی آیینی شکل کامل خود را نشان داده است و اگر از هر طرف نقص داشته باشد،نمیتوانیم آن را موسیقی آیینی بدانیم.
شما به این مسئله اشاره داشتید که موسیقی آیینی دو بخش کلام و فواصل را دارد؛کدام یک از این دو وجه پررنگتر است؟ به هر روی چون دلالت کلام معین است،میتوان کلمات مقدس را جدا کرد؛ اما این مسئله در فواصل موسیقی بسیار سخت است؛یعنی کار مشکلی است که هنرمند بتواند فواصلی را تعیین کند که کاربرد معنایی داشته باشد.
انحرافای که هماکنون در موسیقی آیینی ما وجود دارد و وجه بارز آن را میتوان در مراسم عزاداری سالار شهیدان مشاهده کرد،به چه علت رخ داده است؟ هماکنون در مراسم مذهبی از چیزهایی استفاده میشود که مبین آن حقیقت نیست؛در نتیجه هیچ تأثیر معنویای نمیتوان در آن مشاهده کرد."