چکیده:
بررسی تاریخ روابط اجتماعی بین دو سرزمین ایران و هند بسیار مهم است چرا که سرزمین هند نقش بسیار مهمی در ورود بخشی از
علوم نوین به ایران داشته است. اما، این موضوعی است که کمتر بدان پرداخته شده و کمبود در دو عامل ما را با مشکلهایی برای بررسی
در این زمینه روبرو میسازد. این دو عامل عبارتند از:
1. نبود تکنگاریهایی متعدد برای بررسی تاریخ علوم در هند و ارتباط آن با ایران. 2. نبود تئوریهایی برای بحث و بررسی در این
زمینه. مقاله حاضر به بهانه بررسی و نگاهی به زندگی حکیم علوی خان شیرازی، کوششی دارد برای اندکی رفع این کمبودها.
خلاصه ماشینی:
"از چند منظر، بررسی وضع زبان فارسی در سرزمین هندوستان برای پویندگان و علاقهمندان تاریخ علم در ایران بسیار مهم است (در این میان، موضوعهای بسیار مهم دیگر، چون ادبیات و نقاشی و...
2. ماجرای مهاجرت بسیاری از ایرانیان به هند (که در میان آنها علاوه بر شعرا و ادبا پزشکان و ستارهشناسان و رویهم رفته دانشمندان بسیاری نیز وجود داشته است) چه تأثیری بر وضع علوم در ایران داشته است؟ آیا این مهاجرت، باعث آشنایی بخشی از جامعه ایرانی با پارهای از مظاهر علوم جدید نشد؟ 3.
ناظر به سوال شماره 2 میتوان این سوال کلیتر را هم مطرح کرد که آیا اصولا سرزمین هندوستان «پل» یا عاملی برای ورود بعضی از دانستههای علوم جدید به ایران نبوده است؟ و در صورت مثبت بودن پاسخ، میزان این نقش چقدر است؟ این، موضوعی است که تاکنون کمتر بدان پرداخته شده اما این را میدانیم که چنین فرضی دستکم در مورد دانش ستارهشناسی (تا حد و اندازهای) وجود دارد.
کشمیری درباره اینکه چرا محمدهاشم به این دستور نادر توجه نکرد سکوت کرده است اما این را میدانیم که محمدهاشم اقامت خود در مکه را ناتمام نگذاشت و تنها پس از اقامتی طولانی در این شهر و سپس سفر به یمن در یک سفر دریایی از طریق بندر مدرس وارد هند شد و در اواسط سال 1156 قمری وارد دهلی شد.
10 اما مولف این سطور نمیتواند به طور کامل با نظر کسانی موافق باشد که جدا شدن او از اردوی نادر را رخداد عظیمی در تاریخ ایران میدانند؛ رخدادی که «باعث خشونت نادر، صدور دستورات بیرحمانه از سوی او، خشم اطرافیان، قتل نادر به وسیله اینان و در نتیجه حرکت سلسله افشاریه به سوی زوال» ترسیم شده است."