چکیده:
در این مقاله سیر تحول اصطلاحات عرفانی در مقایسه دو متن کهن یعنی شرح تعرف لمذهب التصوف نوشته خواجه ابو ابراهیم
اسماعیل مستملی بخاری و دیگری کشفالاسرار و عدةالابرار نوشته ابوالفضل رشیدالدین میبدی بررسی میشود.نگارنده میکوشد که از طریق بررسی مقایسهای، اصطلاحات صوفیه و تحول مفاهیم عرفانی در این دو متن کهن فارسی به تهیه
فرهنگ اصطلاحات عرفانی همت گمارد. این مقاله نمونهای از بررسیهای او را در دو کلمه صوفی و سماع به نمایش میگذارد.
خلاصه ماشینی:
"چکیده در این مقاله سیر تحول اصطلاحات عرفانی در مقایسه دو متن کهن یعنی شرح تعرف لمذهب التصوف نوشته خواجه ابو ابراهیم اسماعیل مستملی بخاری و دیگری کشفالاسرار و عدةالابرار نوشته ابوالفضل رشیدالدین میبدی بررسی میشود.
این مقاله دو متن عرفانی فارسی را از نظر اصطلاحات عرفانی مورد بحث قرار میدهد که یکی از این متون شرح تعرف لمذهب التصوف خواجه ابوابراهیم اسماعیل مستملی بخاری است که کهنترین متن صوفیانه زبان فارسی به شمار میرود، و دومی کشفالاسرار و عدةالابرار ابوالفضل رشیدالدین میبدی است که یکی از مهمترین تفاسیر فارسی میباشد.
(10/432) میتوان گفت در کشفالاسرار، «صوفی» به کسی گفته میشود که روحش از دنیا رها شده، به دنیا علاقهای ندارد، نزد خداوند فقط به او نگاه میکند، آدم متواضع و پاکی است، از گزیدگان خدا است، در تصوف پله پله راه خود را طی میکند، از اخلاق طبیعت انسان و نفس دنیا دور و جدا شده، و صاحب دل پاکی است.
نکته قابل بحث این است با اینکه شرح تعرف در مورد کلمه «صوفی» توضیحات مفصلی آورده است، چرا در کشفالاسرار کلمه «صوفی» بسیار کم بکار گرفته شده است؟ به داده کامپیوتری کشفالاسرار برگردیم.
و در پایان امید است که این حقیر بتواند به حول و قوه الهی با این روش یعنی با استفاده از داده کامپیوتری کشفالاسرار تعریف کلمات دیگری در شرح تعرف و کشفالاسرار مانند «بقا» و «فنا» و «ذکر» و «وجد»، و سایر اصطلاحات عرفانی را مورد بررسی قرار دهد و از این دو متن فارسی فرهنگ اصطلاحات عرفانی را تهیه نماید."