چکیده:
شمول جغرافیایی تعهدات حقوق بشری دولتﻫﺎی متعاهد نسبت به اسناد و معاهدات حقوق بشری اکنون صرفا به عرصه قلمرو تحت حاکمیت آنها محدود ﻧﻤﻲگردد؛ بلکه به نظر ﻣﻲرسد با خروج از آن حیطه، سیر تکامل را ﻣﻲپیماید؛ به طورﻱکه دولتﻫﺎی متعاهد را در حوزه جغرافیایی گستردﻩتری ملتزم به رعایت حقوق و آزادﻱهای مندرج در این اسناد ﻣﻲکند. به دیگر سخن، با احراز دستهﺍی از شرایط و متعاقبا از طریق توسعه چارچوب گستره تحت صلاحیت دولتﻫﺎ، اقداماتی که آنان در نقض التزامات قراردادی نشات گرفته از اسناد تعهدآور حقوق بشری در خارج از عرصه قلمرو خود (به طور مستقیم و یا حتی غیرمستقیم) مرتکب ﻣﻲگردند، و یا حتی در سرزمینی که نوعا التزامات قراردادی مزبور، به طور معمول در آنجا قابلیت اجرا ندارد مرتکب ﻣﻲشوند را ﻣﻲتوان درحوزه مسئولیت بینﺍلمللی دولتﻫﺎ مطرح ساخت.
خلاصه ماشینی:
در گزارش مربوط به رﺃی پرونده کوآرد در 29 سپتامبر سال 1999، کمیسیون امریکایی حقوق بشر، شکایت مربوط به بازداشت و رفتار غیرانسانی با خواهان دعوی توسط نیروهای ایالات متحده امریکا در روزهای اولیه عملیات نظامی در گرینادا را مورد بررسی قرار داده و اینگونه اظهارنظر ﻣﻲکند: «درحالیکه التزام و اجرای فراسرزمینی اعلامیه امریکایی حقوق بشر منظور نظر هیچیک از اطراف دعوی نسبت کنوانسیون ذکر این امر را مقتضی ﻣﻲداند که تحت شرایط خاصی، اعمال صلاحیتش درخصوص اعمالی که دارای موقعیت خارج سرزمینی هستند نه تنها مصداق خواهد داشت، بلکه با توجه به قواعد موجود در این خصوص، ضروری نیز بهنظر ﻣﻲرسد.
نکته بسیار مهم در پروندۀ بانکویچ آن ﺍست که دیوان اروپایی حقوق بشر در نهایت صدور رأی در ماهیت دعوی را مردود دانست آﻥهم ﺑﻪ این دلیل که عملیات منجر به مرگ قربانیان از طریق حملۀ هوایی صورت پذیرفته و دیوان نیز نتوانسته اعمال کنترل و در نتیجه صلاحیت را بر آن منطقه از بلگراد توسط نیروهای ناتو از ماوراء سطح سرزمین احراز نماید؛ لذا دیوان در عرصۀ جغرافیایی که نه دولت آن (یوگسلاوی سابق) عضو کنوانسیون است و نه اینکه کنوانسیون به علتی از علل مذکور در قضایای بررسی شده در این نوشتار، بهطور استثنائی و موقت در آن اجرا ﻣﻲگردد، فاقد صلاحیت و معذور از اصدار حکم است.