خلاصه ماشینی:
"علامه بحرالعلوم با آن مقام شامخ علمی و شخصیت نافذ دینی و تقوا و فضیلتی که داشته است به تفصیل از پیشوای علمای امامیه نام برده و در آغاز گفتار خود مینویسد: «محمد بن محمد بن نعمان ابوعبدالله مفید رحمه الله» استاد استادان بزرگ و رئیس روسای ملت اسلام، گشاینده درهای تحقیق با اقامه دلیل و برهان با بیان روشن خویش، سرکوبگر فرقههای گمراه، دانشمندی که تمامی جهات فضل و دانش در وی گرد آمده و ریاست علمی و دینی به او منتهی گشته بود.
» 18 این داستان را به صورت دیگری نیز آوردهاند ولی دور نیست که دو واقعه جداگانه باشد، به نقل دیگر که در کتاب «مصباحالقلوب» و «سرائر» ابن ادریس حلی است: «روزی قاضی عبدالجبار معتزلی از (اعاظم علمای عامه در علم اصول و کلام) در مجلس درس نشسته بود و دانشمندان هر دو فرقه (شیعه و سنی) نیز حاضر بودند.
علامه متتبع بزرگوار و محدث عالیمقام خبیر حاج میرزا حسین نوری مینویسد: «کمتر در کتب علمای شیعه که پس از وی آمدهاند یافت میشود که از مسایل متعلق به امامت و ادله اثبات آن از کتاب و سنت از نظر درایت و روایت ولو با اشاره به آنها در کتابهای شیخ مفید مطلبی نباشد و ذلک فضل الله یوتیه من یشاء» 20 آثار قلمی آن نابغه نامی شیعه که به گفته «ذهبی» دانشمند متعصب و معروف سنی «تصانیف بدیعه و کثیره» 21 است، به نقل شاگرد نامدارش شیخ طوسی، نزدیک به دویست کتاب بزرگ و کوچک است که برای آگاهی خوانندگان قسمت عمده آنها را نام میبریم، تا به میزان کار و کوشش و تطور اندیشه مواج و تابناک آن مدافع رشید و پرتوان اسلام و شیعه پی برند."